पुस्तक समीक्षा: 'पोलिटिका एटर्ना'

✍️अलेक्जेन्डर मार्कोविच

अलेक्जेन्डर मार्कोविचले अलेक्जेन्डर दुगिनको पुस्तक 'पोलिटिका एटर्ना' राजनीतिक प्लेटोनिज्म र अन्धकार प्रबुद्धताको समिक्षा गरेका छन्।

दर्शनशास्त्रका परिणामहरू हुन्छन्। 

राजनीति र दर्शनशास्त्रको बीचमा के सम्बन्ध छ? सामान्य जस्तो देखिने यस प्रश्नबाटरूसी रुसका दर्शनशास्त्री अलेक्जेन्डर दुगिनको नयाँ पुस्तक 'पोलिटिका एटर्ना (राजनीतिक शाश्वत)' राजनीतिक प्लेटोनिज्म र अन्धकार प्रबुद्धता को आरम्भ हुन्छ। राजनीति र दर्शनशास्त्र अनिवार्य रूपले अटुट छन्। यदि कसैले यो विश्वास गर्छ कि राजनीति दर्शनशास्त्रबाट अलग गर्न सकिन्छ भने उसले कहिल्यै राजनीतिकको आयामलाई पूर्ण रूपमा बुझ्न सक्दैन।

पोलिटिका एटर्ना' — आधुनिकताबाट बाहिर निस्कनको लागि शाश्वतताको दर्शन

“लोकतन्त्र” र “मानव अधिकार” आधुनिक पश्चिममा त्यति नै स्वाभाविक मानिन्छ। जति कि “विश्वका मजदुर एक होऊ!” कम्युनिस्ट राष्ट्रहरूमा। तर, यदि हामी यी अवधारणाहरू र तिनीहरूको परिणामहरू (भौतिकवादी दृष्टिकोण, राज्यको सार्वभौमिकता क्षय हुनु, आदि) लाई दार्शनिक दृष्टिकोणबाट बुझ्दैनौं भने, हामी हाम्रो जनताको भाग्यलाई नियन्त्रण गर्न सक्षम हुँदैनौं। लगभग ६०० पृष्ठमा, दुगिनले दार्शनिकताको इतिहास प्रस्तुत गर्छन्। जुन इतिहास जर्मनीको तुलना ग्रीक एटोमिस्टहरू जस्तै डेमोक्रिटस वा युरोपेली मानव अधिकार घोषणापत्रबाट सुरु हुँदैन, बरु यो प्लेटो र अरस्तुबाट सुरु हुन्छ। दुगिन यी दुई ग्रीक विचारकहरूको दार्शनिक प्रणालीलाई शाश्वतताको पुरुषवादी दर्शनको रूपमा व्याख्या गर्छन्। जहाँ प्लेटो (पिताको दर्शन, शाश्वत विचारहरूको क्षेत्र) र अरस्तु (पुत्रको दर्शन, घटनाहरूको क्षेत्र) ३,००० वर्ष पुरानो युरोपीय बौद्धिक दर्शनलाई यँहा इतिहासको आधारका रूपमा प्रस्तुत गरिएको छ।

अद्भुत राज्यको खोजी: दक्षिणपन्थी, पारम्परिक विचारधाराको आधार

रूसी दार्शनिक र समाजशास्त्रीले यश कुरामा जोड दिएका छन् कि यी दुवै चिन्तकहरूले इन्डो-युरोपेली परम्पराको आधार र दक्षिणपन्थी विचारको आरम्भ बुँदालाई रूप दिन्छन्। भगवान र सत्यको सेवामा समर्पण गर्ने खोजी, एक प्रकारको पदानुक्रमित संरचना, पितृसत्तात्मक समाज जसमा दार्शनिक-राजाहरू/पुजारीहरू, योद्धा र किसानहरूको संरचना हुन्छ। जसले व्यक्तिगत स्वार्थको सट्टा सामूहिक हितलाई प्राथमिकता दिन्छ। र भौतिकभन्दा आध्यात्मिकतालाई प्रमुखतामा राख्छ। प्लेटो र अरिस्टोटलको आदर्श राज्य (कल्लिपोलिस) को दर्शन, जुन शाश्वत मोडेलको रूपमा विद्यमान छ, यसले लोकतन्त्रको विचारसँग विल्कुल भिन्न छ। जसलाई उनीहरूले आलोचनात्मक रूपमा "सुँगुरहरूको शहर" भनेका थिए। जुन अन्तत: अत्याचारीतामा परिणत हुन्छ। यो आदर्श राज्यले प्राचीनकालदेखि लिएर सिकन्दर महानको साम्राज्य, रोमन साम्राज्य र पुनर्जागरणको क्षेत्रसम्म युरोपको राजनीतिक यथार्थलाई आकार दिईरहेको थियो।

माताको दर्शनलाई मानवताको पतनको रूपमा: डेमोक्रिटसदेखि "लोकतन्त्र" सम्म

दुगिनका अनुसार ३,००० वर्ष अगाडि ग्रीक परमाणुवादका विचारकहरूका चिन्तनमा पश्चिमी लोकतन्त्रका जरा हराइरहेका छन्। जसमा भौतिकवाद, नास्तिकता, श्रेणीप्रतिको घृणा, र मातृसत्तात्मक विश्वदृष्टिकोण थियो। जुन अन्ततः आधुनिकतासँगै पूर्ण रूपमा विकसित “माताको दर्शन” मा परिणत भयो। बुर्जुआ वर्ग, व्यक्तिवाद, आधुनिक विज्ञान, र पूँजीवादले अन्ततः आजको उदारवादको जन्म दिएको छ। जसको उद्देश्य व्यक्तिगत स्वतन्त्रता अझ बढाउने हो र डेमोक्रिटसको दृष्टिमा केही नगन्यताको शून्यमा सत्यको खोजी गर्ने हो। दुगिनले अत्यन्त सावधानीपूर्वक यो देखाएका छन् कि आधुनिकतावादी दर्शनका पछिल्ला विकासहरू — ट्रान्सह्युमानिजमदेखि आत्मघृणा, लिंग विचारधारा, जलवायु पन्थीवाद, र "महान पुनःस्थापना" को परिणामस्वरूप उदारवादी विश्व राज्य — सबै एक उदारवादी इतिहासको अन्त्यकथाका परिणाम हुन्। जुन अस्तित्वहीनताको दर्शनबाट प्रेरित छ र जसलाई उनले शब्दको वास्तविक अर्थमा शैतानी मान्छन्।

राजनीतिक प्लेटोनवाद वा अन्धकार प्रबुद्धता

निक ल्यान्ड र रेजा नेगारस्तानीद्वारा प्रेरित वस्तु-केन्द्रित अस्तित्ववाद र त्वरणवादसँगको यस "अन्धकार प्रबुद्धता "को विरुद्धमा, अलेक्जेन्डर दुगिनले आफ्नो चौथो राजनीतिक सिद्धान्तमा राजनीतिक प्लेटोनवादको विरोध गरेका छन्, जुन "पोलिटिका एटर्ना" मा समेटिएको छ। कुम्युनिजम र फासिजम/नेशनल सोसियालिजमलाई उदारवाद जस्तै समान रूपले भौतिकवादी र व्यक्तिवादी भएको अस्वीकार गर्दै, उनी शाश्वततामा पुनःमूल्याङ्कन गर्नुपर्ने कुराका पक्षपाती छन्। जसले इतिहासको अन्त्यको बारेमा फुकुयामाको उदारवादी एस्क्याटोलोजी र पपेर र सोरोसको "खुला समाज"को प्रतिकार गर्दछन्।

राजनीतिक शाश्वत — ३,००० वर्षको दार्शनिकता सम्बन्धी समग्र समीक्षा

"राजनीतिक शाश्वत" ३,००० वर्षको दार्शनिकताको विस्तृत र समग्र समीक्षा प्रस्तुत गर्दछ, जुन दाहिनी धाराको दृष्टिकोणबाट लेखिएको हो। यो न केवल उदारवादको आलोचना गर्दछ र यसको विकासको विश्लेषण गर्दछ, तर प्लेटो र अरस्तुका विचारलाई आध्यात्मिक प्रतिकारको रूपमा पनि गहिराईले व्याख्या गर्दछ। दाहिनी धारामा रहेका व्यक्तिहरूको लागि यो पुस्तक अत्यन्त महत्त्वपूर्ण छ, जसले हाम्रो संसारलाई बुझ्न र जोगाउन चाहन्छन्।

'पोलिटिका एटर्ना' ३,००० वर्षको दार्शनिकता सम्बन्धी समग्र समीक्षा

'पोलिटिका एटर्ना' ले ३,००० वर्षको दार्शनिकताको विस्तृत र समग्र समीक्षा प्रस्तुत गर्दछ। जुन दक्षिणपन्थी धाराको दृष्टिकोणबाट लेखिएको हो। यो न केवल उदारवादको आलोचना गर्दछ, यसले यसको विकासको विश्लेषण गर्दछ। तर प्लेटो र अरस्तुका विचारलाई आध्यात्मिक प्रतिकारको रूपमा पनि गहिराईले व्याख्या गर्दछ। दक्षिणपन्थी धारामा रहेका व्यक्तिहरूको लागि यो पुस्तक अत्यन्त महत्त्वपूर्ण छ। जसले हाम्रो संसारलाई बुझ्न र जोगाउन चाहन्छन्।