ئەلێكساندەر دووگین: كەس ناتوانێ‌ رێ لە دروستبوونی دەوڵەتی كوردستان بگرێ‌
لەلایەن رێبوار قاسم 28/5/2017
ئەلێكساندەر دووگین، بیرمەند و فەیلەسووفی رووسی
ئەلێكساندەر دووگین، بیرمەند و فەیلەسووفی رووسی
رووداو- هەولێر

ئەلێكساندەر دووگین، بیرمەند و فەیلەسووفی رووسی، بە "مێشكی پوتین" ناسراوە. وەكوو خۆی دەڵێت، بەشی زۆری سیاسەتی فلادیمیر پوتین، سەرۆكی رووسیا، لە تیۆرییەكانی ئەوەوە سەرچاوە دەگرێت. دووگین خاوەنی پڕۆژەی زیندووكردنەوەی بیرۆكەی "ئۆڕاسیا"یە كە بە دژبەری پڕۆژەی ئەمریكی و ئەتڵەسی دەزانرێ.

لەسەر ئاستی تیۆری، خۆی بە خاوەنی "چوارەم تیۆری سیاسی" دەزانێ كە ناونیشانی یەكێك لە كتێبەكانیشیەتی. دووگین تیۆرەكەی بۆ (رووداو) شیدەكاتەوە و دەڵێت "ئەو تیۆرە لە ئاكامی شكستهێنانی سێ تیۆری سیاسیی دیكەوە دێتە ئاراوە كە هەرسێكیان پەرە بە شێوەی جیاوازی تۆتالیتاریزم دەدەن. سێ تیۆرییەكەش بریتین لە كۆمۆنیزمی سۆڤیەتی، فاشیزمی ئەوروپی و لیبراڵیزم. ئەگەر پڕۆژەی ئۆڕاسیا هەوڵێك بێ بۆ دروستكردنی تەحەدای جیۆپۆلیتیكی بۆ لیبراڵیزمی ئەمریكی و ئەتڵەسی، ئەوە چوارەم تیۆری سیاسی تەحەدای هزر و جیهانبینی لیبراڵیزم دەكات.
 
ئێستا رووسیا ناتوانێت پشتگیری لە دەوڵەتی كوردستان بكات

دووگین كە چەند رۆژێكی لە هەرێمی كوردستان بەسەر برد، لەم هەڤپەیڤینەدا لەگەڵ (رووداو) بیرۆكەكانی خۆی وردتر دەخاتەڕوو.

رووداو: تۆ بە (مەترسیدارترین فەیلەسووفی جیهان) ناسراویت، ئەوەم لە ماڵپەڕێك بینی و تۆش هەمان شتت لە فەیسبووكی خۆت و لە رێكلامی ماڵپەڕەكەی خۆت لە فەیسبووك داناوە.

ئەلێكساندەر دووگین: راستە، لە رۆژنامەیەكی ئیسرائیلیدا وا هاتبوو، تەنانەت گلێن بەك، شرۆڤەكاری ئەمریكی، منی بە "مەترسیدارترین مرۆڤی جیهان" وەسف كردووە. هەتا ئاستێك هاوڕام بە من بگوترێ "مەترسیدارترین فەیلەسووف"، واتە وەكوو ناوێك كە لێم نزیك بێت دەتوانم قەبووڵی بكەم. 

رووداو: بۆچی ئەو ناوەت لێنراوە؟

ئەلێكساندەر دووگین: چونكە ئێمە ئێستا لە سێیەم جۆری تۆتالیتاریزمدا دەژین. جۆری یەكەمی تۆتالیتاریزم شێوە كۆمۆنیستییەكەی سۆڤیەت بوو، جۆری دووەمیان نەتەوەخوازیی فاشیستی بوو كە لە نێوەڕاستی سەتەی پێشوو لە ئەوروپا بینیمان. دوای كەوتنی ئەو دوو جۆرە تۆتالیتاریزمە، هاتووینەتە نێو سەردەمی جۆری سێیەمیان كە تۆتالیتاریزمی لیبراڵیزمە، ئەمەیان هەموو جۆرەكانی بیركردنەوە لەناو بیركردنەوەی لیبراڵیستیدا پێناسە دەكاتەوە. واتە دەتوانین لیبراڵێكی میانڕەو یان چەپڕەو یان راستڕەو بین، راستڕەو یان چەپڕەوی توندئاژۆبین، بەڵام دواجار هەر لیبراڵ بین.

ئەگەر كەسێك بیەوێ تەحەدای ئەو پارادیمانەی لیبراڵیزم و مۆدێرنیتە بكات، ئەوە یەكسەر دەبێتە كەسێكی مەترسیدار بۆ هەموو ئەو ماتریكسە (واتە ئەو ژینگە گشتییەی كە كولتوور، بیركردنەوە و جیهانبینییەكان تێیدا گەشە دەكات). چونكە تەحەداكردنی ئەو ماتریكسە وەكوو تەحەداكردنی شێوازی دامەزراوی بیركردنەوەیە. فەلسەفەكەی منیش تەحەدایەكە بۆ ئەو نەریتە نۆرماڵە رۆژئاواییەی كە لەسەر ئاستێكی جیهانی بەسەر هەموو كەسێكدا سەپێنراوە.
 
كورد لەلایەن ئەمریكاوە وەكوو ئیسرائیلێكی دیكە بەكاردەهێنرێ

ئەوەشی  وادەكات مەترسیدار بم، ئەوەیە من كەسێكی گۆشەگیركراو نیم كە خاوەنی كۆمەڵێك بیركردنەوە بم، بەڵكو رووسیا وەكوو زلهێزێكی ئەتۆمی لەپشتمە. وڵاتەكەم، مێژووەكەم، كولتوورەكەم، سەرۆكەكەم و سوپای وڵاتەكەم لایەنگری منن. رووسیاكەی پوتین پەیڕەوی لە هەمان رێچكەی مەترسیداری فەلسەفی دەكات، بۆ ئەوەی تەحەدای ئەمری واقیع بكات لە جیهاندا، واتە باڵادەستبوونی گڵۆباڵیزم، جیهانی تاكجەمسەر و باڵادەستبوونی رەهای بیركردنەوەی لیبراڵی.

رووداو: تۆ پشتگیرییەكی سەخت لە پارت و سەركردە پۆپۆلیستەكانی ئەوروپا دەكەیت، بەتایبەتیش راستڕەوە توندئاژۆكان. چ پەیوەندییەك لە نێوان بیركردنەوەی تۆ و ئەجێندای پارتە راستڕەوەكاندا هەیە؟

ئەلێكساندەر دووگین: بەر لە هەموو شتێك ئەمە بڕیارێكی تەكتیكییە، چونكە ئەوان كێشە بۆ دامەزراوە لیبراڵەكان دروستدەكەن. من لەگەڵ ئەو شتەدا كۆك نیم كە ئەوان پشتگیری لێدەكەن، بەڵام رەتكردنەوەی دامەزراوە لیبراڵەكان كۆماندەكاتەوە. چونكە من پێموانییە گەڕانەوە بۆ ناسیۆنالیزمی ئەوروپی چارەسەر بێت.

رووداو: كەواتە لەڕووی ستراتیژەوە ئێوە لەگەڵ ئەوان نین؟

ئەلێكساندەر دووگین: نەخێر. بەڵام لەناو هەموو بزووتنەوە پۆپۆلیستەكاندا هەموو كات كۆمەڵێك رۆشنبیر هەن كە لەنێوان بیركردنەوەی چەپ یان راستی كۆن و چوارەم تیۆری سیاسیدا دوودڵن. ئەوە تاكە شوێنە كە بیركردنەوەكانی من دەكرێ (لە نێوان رۆژئاواییە پۆپۆلیستەكاندا) گەشە بكات. لەنێو هەندێكیشیاندا تێگەیشتن بۆ چوارەم تیرۆری سیاسی هەیە و ئەمەش بە وردی لە كاردانەوەی ئەوان بەرامبەر رووسیا رەنگدانەوەی هەبووە. بۆیە لەو بزووتنەوە پۆپۆلیستییەی راست و چەپدا، هەمووكات و بەشێوەیەكی بەردەوام جۆرێك لە هاوسۆزی بۆ پوتین و رووسیا بەدیدەكرێ.

رووداو: ئایا حكومەتی رووسیا و پوتینیش مامەڵەیەكی تەكتیكی لەگەڵ پۆپۆلیستەكانی رۆژئاوا دەكەن؟

دروستكردنی كوردستانی سەربەخۆ وەكو پڕۆژەیەكی ئەمریكی دەبینم

ئەلێكساندەر دووگین: سەرۆكی ئێمە بەرگری لە هەمان شێوازی بیركردنەوە دەكات كە من بەرگری لێدەكەم، بەڵام بەشێوازێكی پراگماتیكی. بۆیەش پێموانییە ئەو ستراتیژێكی دوورمەودای لەم بوارەدا هەبێت، بەڵام ئەو دژی ئەمری واقیعە، واتە بەجیهانیبوون، بۆیەش بەشێوازێكی زۆر پراگماتیكانە فەرەنسایەك هەڵدەبژێرێ كە وەكوو ئەو بیردەكاتەوە (واتە دژی بەجیهانیبوونە). هەڵوێستی پوتین رێك هەمان هەڵوێستی منە، بەڵام جیاوازییەكەی ئەوەیە من فەیلەسووفم و خۆم نابەستمەوە بە ریاڵ پۆلیتیك، بۆیەش زیاتر دەڕۆم. بەڵام ئەو لە ئاستە پراگماتیكییەكەیدا لەو هاوپەیمانێتییەی پۆپۆلیستە چەپ و راستەكان لەگەڵ رووسیا تێدەگات، چونكە دوژمنی پۆپۆلیستەكان دوژمنی ئێمەشە.

رووداو: لەماوەی هەڵبژاردنەكانی ئەمریكادا پشتگیریت لە دۆناڵد ترەمپ دەكرد. بەڵام دوای هێرشەكەی سەر بنكەی شوعەیرات لە سووریا گۆڕایت. هەست دەكەیت ترەمپ بەو هێرشە خیانەتی لە راستڕەوە توندئاژۆكان كرد؟

ئەلێكساندەر دووگین: ترەمپ خیانەتی لە خۆی كرد. چونكە لەو كاتەدا كەوتبووە بەر هێرشی هەواڵی ساختە. ئەو خێرا بەرامبەر بە شەپۆلی هەواڵە ساختەكانی میدیا لیبراڵ و گڵۆباڵیستەكان كەوتە كاردانەوە. دەبوو سەرچاوەی ئەو زانیارییە هەڵانە بزانێت. ئەو لە سەردەمی سەرۆكی پێشووی ئەمریكادا زۆر زیرەكانە رەخنەی لەوجۆرە هێرشانە دەگرت. هەنگاوەكەی تەنیا بۆ ئێمە نالۆژیكی نەبوو، بەڵكو بۆ لایەنگرانی خۆیشی نالۆژیكی بوو.

من خۆم یەكێك بووم لە لایەنگرانی و ئەو هێرشە سەری لێ شێواندم. بەڵام ئێستا دەزانم كە ئەمە ستراتیژێكی نوێی ئەو نییە، بەڵكو هەڵچوونێك بوو، لەژێر ئەو گوشارەی كە تێیدا بووە. هەر ئەو گوشارەش وای كرد نەتوانێ قەبارەی ئاكامەكانی هێرشەكە بە كەم بزانێت. بەڵام لەدوای هێرشەكەوە وێنەیەكی باشتری لەخۆی پێشانداوە. پێموایە كۆبوونەوە دوو كاژێرییەكەی لەگەڵ لاڤرۆڤ (وەزیری دەرەوەی رووسیا) ئاماژەیەكی ئەرێنی بوو. من سەرەتا زۆر دڵخۆش بووم بە ترەمپ، ئەوەش بەپێی ئەو شتانەی كە دەیگوت.

رووداو: ئەی ئێستا؟
  دوای نەمانی داعش لەسەر مانەوەی ئەسەد سوور نابین

ئەلێكساندەر دووگین: ئەوەی ئێستا دەیبینین ئەوەیە كە ترەمپ ناتوانێ بەڵێنەكانی خۆی بەرێتە سەر، بەڵام بەو حاڵەشەوە بەربەستێكی گەورەیە بۆ نوخبەی سیاسی لایەنگری بەجیهانیبوون. ئەوەیان شتێكی باشە بۆ ئێمە، كە دەتوانین بەكاری بهێنین. ترەمپ ناتوانێ ئەرێنی بێ، بەڵام هێندەی سەرۆكەكەی پێشوو نەرێنی نییە. بۆیە دەبێ ئەو دەرچەیە بەكاربهێنین.

رووداو: تۆ پێشتر گوتووتە شەڕی سووریا چیدی شەڕی نێوان حكومەت و كۆمەڵێك گرووپ نییە، بەڵكو شەڕی دوو جیهانبینییە، یەكێكیان پشتگیری لە جیهانێكی تاكجەمسەر دەكات و ئەوەی دیكەیان لە جیهانێكی فرەجەمسەر. تۆ ئەمە بە "شەڕی جیهانەكان" و "شەڕێك بۆ داهاتوو" ناودەبەیت كە "دەكرێ سەرەتای جەنگی جیهانیی سێیەم بێت". مەبەستت لەوە چییە؟ ئایا پێتوایە شەڕی جیهانیی سێیەم بەڕێوەیە؟

ئەلێكساندەر دووگین: ترەمپ ئەو شەڕەی دواخست. ترەمپ چانسی ئاشتی و دووربوونە لەو شەڕە. بەڵام بەر لە ترەمپ ئەگەری ئەو شەڕە زۆر بوو، ئێستاش ئەگەری شەڕەكە هەیە ئەگەر ترەمپ شكست بهێنێ. بۆیەش هەست دەكەم رەوشەكە زۆر ناسكە. ئەمریكا دەستی بە كاركردنەوەی دووبارە لەسەر بینای رۆژهەڵاتی نێوەڕاست و جیهانی عەرەبی ـ ئیسلامی كردووە، لەو چوارچێوەیەشدا هەوڵی دا دیموكراسی بەسەر ناوچەیەدا بسەپێنێ. بەڵام وڵاتانی ناوچەكە بەو دیموكراسییە نەگەیشتن كە خەونیان پێوەدەبینی، بەڵكو بزووتنەوەی ئیسلامیی رادیكاڵ، شەڕی ئەتنیكی، پشێوی و كوشتار دەركەوتنەوە.

وڵات و سەرۆكی ئێمە بە تەواوەتی دژی ئەم بڕیارە تاكجەمسەرییانەن كە تێیدا بڕیار لەسەر ئەوە دەدرێ كێ كەسە باشەكە و كێ كەسە خراپەكەیە. ئێمە پشتگیری لە ئەسەد ناكەین وەكوو تاكەكەس، ئێمە دژی ئەو رێسایانە دەوەستینەوە كە بەشێوەیەكی تاكجەمسەریانە دەردەكرێن. بۆیەش ئێمە لە هەوڵداین رۆژهەڵاتی نێوەڕاست رزگار بكەین. بەڵام كە رەوشی سووریا دەبینی، بۆت دەردەكەوێ كە ناتوانی سووریا وەكوو ئەوەی هەبووە بپارێزیت، چونكە واقیعی نوێ هاتووەتە ئاراوە كە دەبێ قەبووڵی بكەین. ئێمە بڕوامان بەوەیە كە دەبێ رێككەوتنێكی فرەلایەن بۆ چارەسەری كێشەكە هەبێ. بۆیەش دەبێ هەوڵەكانی خۆم و بزووتنەوەی ئۆراسیا لەسەر ئەوە چڕ بكەینەوە كە دژی پشێوییەكانی ئەمریكا بوەستینەوە و هاوكاتیش گەیشتووین بەوەی پاراستنی نەزمە كۆنەكەی ناوچەكە بەس نییە. بۆیە سەنتەرەكەی ئێمە كار لەسەر گۆڕانكارییەك دەكات لەو روئیایەی بۆ رۆژهەڵاتی نێوەڕاست هەیە.

رووداو: پێگەی كورد لە پڕۆژەی ئۆراسیادا چییە؟ چونكە تۆ پێشتر نووسیوتە "كێشەی شوناسی كوردی وەكوو گەل دەبێ جیابكرێتەوە لە پڕۆژەی ئەمریكی و ئەتڵانتیكی بۆ دامەزراندنی دەوڵەتی كوردستان"؟

ئەلێكساندەر دووگین: كێشەی سەرەكی دەوڵەت نەتەوەكە نییە، بەڵكو كێشەكە پەیوەندی بە ئەمریكا و ئەتڵانتیكەوە هەیە.
  زەلكاوەكەی رۆژهەڵاتی نێوەڕاست لە قازانجی كوردە

رووداو: یان ئێوە كێشەتان لەگەڵ سروشتی ئەمریكی و ئەتلانتیكی پڕۆژەی دەوڵەت نەتەوەی كوردستاندا هەیە؟

ئەلێكساندەر دووگین: ئەمە بۆ زۆر شت دەگەڕێتەوە. پرسیارەكەت وردە. لە دوای جەنگی دووەمی جیهانی، ئێران و توركیا بە هۆكاری جیاواز دژی یەكێتیی سۆڤیەت بوون، توركیا ئەندامی ناتۆ و دژەسۆڤیەت بوو، ئێرانیش بە هۆی ئایینەوە دژی سۆڤیەت بوو. بۆیەش هەردووكیان دژی ئۆڕاسیا بوون، لە رەوشێكی ئاوادا كورد هاوپەیمانێكی سروشتیی سۆڤیەت بوون، وەكوو چۆن عەرەبە بەعسییەكانیش وەها بوون. دوای رووخانی یەكێتیی سۆڤیەت، ئێران و توركیا بە هەڵوێستی خۆیاندا چوونەوە، چونكە رووسیا چیدی مەترسییەكی راستەقینە نەبوو بۆ ئاسایشی ئەو دوو وڵاتە.

هەڵبەت دوو رووسیا هەیە، رووسیای بۆریس یەڵتسین و رووسیای پوتین كە ئێستایە. لە قۆناغی پوتیندا پەیمان بەوە برد كە توركیا و ئێران خەریكە دێنە لایەنی ئێمە. رەوشی سووریاش یارمەتی رووسیای دا دوژمنەكانی بكات بە هاوپەیمانی خۆی. ئەتڵانتییەكان دركیان بەمە كرد. كورد لە قۆناغی یەكەمدا لایەنگری ئۆڕاسیا بوو، بەڵام ئێستا لەلایەن ئەمریكاوە وەكوو جۆرە ئیسرائیلێك بەكاردەهێنرێ، واتە خاكەكەیان وەكوو بنكەیەك بۆ وجودی سیاسی خۆیان بەكاردەهێنن. بە لەبەرچاوگرتنی دوژمنایەتی بەردەوامی ئەمریكا و ئێران و هەڵگەڕانەوەی ئەردۆغان كە خەریك بوو لە كودێتا دروستكراوەكەی سی ئای ئەیدا بكوژرێ، لە رەوشێكی ئاوادا دەبێ دروستكردنی كوردستانی سەربەخۆ وەكوو پڕۆژەیەكی ئەمریكی ببینین.

هاوكارییە سەربازییەكانی ئەمریكاش بۆ كوردی عێراق و سووریا هەر لەو چوارچێوەیەدایە. بەڵام كورد هەڵگری شوناسێكی كولتووریی ئۆڕاسیایین. بۆیە هاوكات لەگەڵ دژایەتیكردنی بەكارهێنانی كورد لەلایەن ئەتلانتیكییەكان، نابێ هیچكات پەیوەندییەكانمان لەگەڵ كورد بپچڕێنین و هەركات توانیمان یارمەتییان بدەین. رەوشەكە لە ئێران و بەتایبەتی لە توركیاش ناسكە. بۆیە ئێمە هاوڕا لەگەڵ توركیایەكی لایەنگری بیرۆكەی ئۆڕاسیا، دژی دروستبوونی دەوڵەت نەتەوەی كوردستان و دابەشبوونی توركیاین. بەڵام ئەگەر بۆ نموونە كودێتاكەی پارساڵ سەركەوتبایە، یەكسەر شەڕی نێوخۆ لە توركیا هەڵدەگیرسا و لەو حاڵەتەدا مەرج نییە دژی دۆزی كورد بووینایە. كەواتە ئەمە بۆ دۆخەكە دەگەڕێتەوە.

رووداو: ئێستا لە سووریا شەڕی نێوخۆیی هەیە، ئایا لە سووریا پشتگیری لە جودابوونەوەی كورد دەكەن؟

ئەلێكساندەر دووگین: لەناو سووریایەكی یەكپارچەدا بەڵێ.
  هەڵوێستی پوتین رێك هەمان هەڵوێستی منە

رووداو: ئەی ئەگەر یەكپارچەیی خاكی سووریا لەبەرچاو نەگرن؟

ئەلێكساندەر دووگین: نەخێر. ئێمە ئێستا پشتگیری لە یەكپارچەیی خاكی سووریا دەكەین. ئێمە دەكرێ پشتگیری لە زۆر فۆرمی جیاوازی بڕیاری دیموكراتیك بكەین بۆ ئەوەی شەڕەكە بوەستێنین. دەبێ شكست بە داعش و گرووپ و شێوەكانی دیكەی گرووپە جیهادییە رادیكاڵەكان بهێنین. دوای ئەمە پێشنیازی پێكهێنانی هاوكاری دەكەین لە نێوان گرووپە جۆراوجۆرەكانی سووریا. ئەوكات لەسەر مانەوەی ئەسەد سوور نابین.

ئێستا سوورین لەسەر مانەوەی ئەسەد چونكە ئەسەد لەگەڵ رووسیایە و ئەمریكاش دەیەوێ بە كوشتی بدات. هەر ئەمە بەسە بۆ ئەوەی پشتگیریی بكەین وەكوو چۆن ئێمە لەگەڵ ئەردۆغانین چونكە كودێتاكەی دژی ئەو لەلایەن ئەمریكاوە داڕێژرابوو. بۆیە ئێمە لە یارییەكی گەورەداین، كوردیش لەو یارییە گەورەیەدا فاكتەرێكی بچووكە، بەڵام هاوكات فاكتەرێكی گرنگ و سەرەكییە. گرنگە پەیوەندییەكی نزیكمان لەگەڵ كوردی سووریادا هەبێ، وەكوو چۆن لەگەڵ كوردی عێراقدا هەمانە، ئێمە لەگەڵ كوردی عێراق هیچ كێشەمان نییە.

رووداو: گوتووتە دەوڵەتی كوردستان بەڕێوەیە، پێتوایە لە داهاتوویەكی نزیكدا ئەوە ببینین؟

ئەلێكساندەر دووگین: لەوەتەی لێرەم بۆچوونم هەندێك گۆڕاوە. روون و ئاشكرا بوو كە هەوڵ بۆ دەوڵەتی كوردستان هەیە و ئەمریكاش دەیەوێ بە گوشار ئەمە بكات. بەڵام دوای لێكۆڵینەوە و نووسین لەسەر شوناسی كوردی و هاتنم بۆ ئێرە، گەیشتووم بەو ئەنجامەی كە دەوڵەتی كوردستان هەردێتە ئاراوە. ئەوەش رەنگە بە هاوكاریی ئەمریكا رووبدات، یان دەكرێ لە ئاكامی كێشەی نێوان حكومەتی شیعیی بەغدا و هەولێر بێت.

بەڵام روحیەتی كوردەكان لە هەر چوار وڵاتەكە هێندە تایبەتە كە جەخت لەسەر بەكارهێنانی هەر دەرفەتێك و هاوكاریی هەر هێزێك لە داهاتوودا دەكاتەوە بۆ ئەوەی بە سەربەخۆیی بگات. من كە لە روانگەی فرەجەمسەرییەوە لایەنگری لە شوناسی كورد دەكەم، هەست دەكەم ئەمە پرۆسەیەكە كەس ناتوانێت رێی لێبگرێ، بەر لە هەموو شتێكیش لەبەر ئەوەی توركیا، ئێران و سووریا شێوازێكی واقیعبینانەیان نییە بۆ مامەڵەكردن لەگەڵ فاكتەری كورد. ئەوان هیچ پێشنیازێكیان نییە بۆ چارەسەری كێشەی كورد و دەیانەوێ لەناویانبەرن، بەڵام چەندین ملیۆن مرۆڤ چۆن لەناودەبرێ؟

ئێستا ئەنقەرە هیچ چارەسەرێكی نییە بۆ كێشەی كورد. لە سووریاش شەڕی نێوخۆیە. تارانیش بە هەمانشێوە كوردە سوننەكانی پشتگوێخستووە. بەغداش كە ئەو هەموو سەرچاوە سروشتییەی لە كوردستان هەیە، دەیەوێ وەكوو سەدام حوسێن و بەشێوازێكی مەركەزیانە كۆنترۆڵیان بكات، بێ ئەوەی دۆخە تایبەتەكە پێكهاتەی دەسەڵاتی عێراق لەبەرچاو بگرێ و جەخت لەسەر چارەسەرێكی شیعیانە بۆ كێشەكە دەكاتەوە. لە هەرچوار وڵاتەكەی كە كوردیان تێدایە، حكومەتەكان هیچ پرۆژەیەكیان بۆ لەخۆگرتنی كورد نییە و كاردانەوەی ئەوەش تۆخبوونەوەی پرسی شوناسی كوردە. لە رەوشێكی ئاوادا ئێمە دەتوانین تێگەیشتنی ئۆڕاسیایی بۆ شوناسی كورد بخەینەڕوو، پێشتر هێزەكان ئەو كێشەیەیان بۆ خۆیان قۆستبووەوە و رووسیا لە مەیدانەكەدا نەبوو، بەڵام ئێستا رووسیا هەیە و دەكرێ ئەمە دەرگایەك بێت بۆ پەیوەندییەكان.

لەو پەیوەندییەشدا دەبێ فۆكەس بخەینە سەر شتێكی واقیعبینانە، واتە ئێمە دەتوانین چی بخەینە بەردەستی كورد، چۆن دەتوانین بەرگری لە شوناسی كورد بكەین، جەختی لەسەر بكەینەوە و بیپارێزین. ئەمە ئاسان نییە و هیچ چارەسەرێكم نییە بۆ ئەمە و هیچ كەسێكی دیكەش چارسەری نییە بۆ ئەمە. چونكە مەسەلەكە باڵانسێكی جیۆپۆلیتیكییە. بەڵام ئەگەر بمانەوێ تەنیا شوێنكەوتووی رووداوەكان نەبین، بەڵكو دروستكەری رووداوەكانیش بین، دەبێ زیاتر بایەخ بە فاكتەری كورد بدەین، دەبێ ئەوەش قەبووڵ بكەین كە جۆرێك لە ستراكتوری سیاسی كوردی، یان كوردستانی سەربەخۆ دێتە ئاراوە، جا لێرەوە لە عێراقەوە دەستپێبكات یان لە سووریاوە.
  ترەمپ جەنگی جیهانیی دواخست

رووداو: ئێوە پشتگیری لەوە دەكەن كە دەبێ بیر لە سەربەخۆیی كوردستان بكرێتەوە؟

ئەلێكساندەر دووگین: بەڵێ. دەبێ ئامادەكاری هەبێت بۆی. لەو دۆخەی ئێمەی تێداین رووسیا ناتوانێ یارمەتی دامەزراندنی دەوڵەت نەتەوەی كوردستان بدات. بەڵام ئەوەی گرنگە ئەوەیە رووسیا دەبێ پەیوەندی لەگەڵ كورد هەبێت. كوردیش دەبێ وانە وەربگرن، ئەوان زۆرجار لەلایەن ئێمە و ئەوانی دیكەوە خیانەتیان لێكراوە. بۆیە دەبێ پشت بە خۆتان ببەستن و هەموو دەرفەتێك بەكاربهێنن بۆ جەختكردنەوە لەسەر شوناسی خۆتان. ئێستا ئەمریكا و رووسیا بەهێزن، دەتوانن ئەوان هەڵبژێرن، بەڵام دەبێ لەوەش تێبگەن كە ئێمە لایەنی دژین، هەڵبەت نەك دژی ئێوە، بەڵكو دژی تاكجەمسەریی ئەمریكاین.

رووداو: كاتێك سەیری پڕۆژەی ئۆراسیا دەكەین، ئەوە بەدی ناكەین كە لە داهاتوویەكی نزیكدا ناكۆكی لەنێوان ئێوە و هاوبەشەكانتاندا دروست ببێت، واتە ئێران، سووریا و توركیا و رەنگە عێراقیش. هیچ پاڵنەرێك هەیە لە داهاتوویەكی نزیكدا رووسیا وا لێبكات ئەو وڵاتانە ناچار بكات بە سیاسەتی خۆیاندا بچنەوە بەرامبەر بە كورد؟

ئەلێكساندەر دووگین: بەر لەهەموو شتێك نابێ دەسەڵات و كاریگەریی ئێمە بەسەر ئەو وڵاتانەدا گەورەتر لە قەبارەی خۆی ببینرێ. ئەوانە هاوپەیمانی نوێی ئێمەن. ناشزانین دواجار هەر ئاوا دەمێننەوە لەگەڵمان یان نا. ئێمە رێز لە سەروەریی ئەوان دەگرین. كاریگەریی ئێمە لەسەر ئەوان تەنیا لە هەندێك حاڵەتدایە و لە حاڵەتەكانی دیكەدا ئێمە پشتگوێ دەخەن. دۆخی ئەو وڵاتانەش ناجێگیرە.

ئێستاش ئێمە بابەتی گەورەترمان بەدەستەوەیە لە چۆنێتی مامەڵەكردنی ئەو دەوڵەتانە لەگەڵ كەمینەكانی خۆیان. خاڵی دووەم ئەوەیە ئێمە هێشتا ستراتیژی خۆمان بۆ رۆژهەڵاتی نێوەڕاست بە تەواوەتی دانەڕشتووە. ئەگەر پەیوەندییەكانمان لەگەڵ ئەو وڵاتانە پەرەی سەند و سەركەوتوو بوو، توانیمان بوونی خۆمان لە رۆژهەڵاتی نێوەڕاستدا بسەلمێنین، ئەوە دەبێ دۆزی كورد چارەسەر بكەین. ئەوكات كێشەی ژمارە یەكی ئێمە ئەوە دەبێت.

رووداو: بەوپێیەی تۆ باسی دەكەیت، پڕۆژەی دەوڵەتی كوردستان هەم ئێستا و هەم تاوەكوو داهاتوویەكی نادیاریش لە هەر چوار وڵاتەكە دژی پڕۆژەی ئۆڕاسیایە، پێشناچێت رووسیا پشتگیریی بكات؟

ئەلێكساندەر دووگین: بەڵێ ئێستا وایە. بەڵام ئێمە ناتوانین كێشەی چەندین ملیۆن خەڵك پشتگوێ بخەین، وەكوو چۆن ناتوانین پشتگیری لە دەوڵەتێك بكەین كە پاكتاوی نەژادی دەكات، بەڵام ئێستا رووسیا بەهۆی ئەو ستروكتورە جیۆپۆلیتیكییەی كە لە رۆژهەڵاتی نێوەڕاستدا دروستی دەكەین، ناتوانێت پشتگیری لە دەوڵەتی كوردستان بكات، چونكە وەكوو خۆیشت بە دروستی ئاماژەت بۆ كرد، ئەمە دژی پڕۆژەی ئۆراسیایە. بەڵام بەو حاڵەشەوە ئێمە كورد جێناهێڵین بۆ ئەوەی قوربانیی دەسەڵاتێكی دیكە بێت.

ئێستا زەلكاوەكەی رۆژهەڵاتی نێوەڕاست لە قازانجی ئێوەیە، ئەگەر لێزان بن دەتوانن ئەمە بەكاربهێنن و پێ بنێنە داهاتووەوە. بەڵام دەبێ ئەوەتان لەبەرچاو بێ كە جیهانی تاكجەمسەر خەریكە بەرەو ئاوابوون دەچێت و لە داهاتوودا روانگەی فرەجەمسەری بەهێزتر دەبێ، ئەوكات كورد دەبێ لەناو پێكهاتەی ئۆراسیادا شوێنی خۆی بدۆزێتەوە. رەنگە یەكێك لە هەڵە باوەكانی كورد ئەوە بووبێ كە زۆر متمانەیان بە رووسەكان، بە توركەكان و بە عەرەبەكان كردووە. پێویستە زیرەكتر بن. راستە ئێمە و كورد ئێستا لەسەر هەمان رێگا نین، بەڵام دۆخەكە دەگۆڕێ.

رووداو: كەواتە پڕۆژەی سەربەخۆیی كوردستان و پڕۆژەی ئۆراسیا لەسەر هەمان هێڵ نین؟

ئەلێكساندەر دووگین: نەخێر. كێشەی دروستكردنی دەوڵەتی كوردستان بەشێكە لە یاریی ئەمریكا و ئیسرائیل، بەڵام ئەوان هەروا پشتگیریی لەوە ناكەن. بۆ نموونە ئەوان بیر لە دامەزراندنی بنكەی سەربازیی خۆیان دەكەنەوە كە بۆ شەڕی دژی ئێران، توركیا، رووسیا و جۆرجیا سوودی لێوەربگرن. ئێمە ئەمە بە باش نازانین. بەڵام لەهەمانكاتدا دۆخەكان دەگۆڕێن. ئێستا دەكرێ رەوشەكە ئاوابێ و سبەی جۆرێكی دیكە بێت. بۆیە دەبێ لە ئاستێكی زۆر بەرفراوانتردا بیری لێبكەنەوە، لەو حاڵەتەدا ئێمە دەتوانین هاوكاریی یەكدی بكەین، بیرۆكە بگۆڕینەوە. ئێمە مێژوویەكی درێژی پەیوەندیمان لەگەڵ كورد هەیە، بۆیە ئەركی ئێمە ئەوەیە پەیوەندییەكانمان بپارێزین، هەرچەندە روانگەكانمان جیاوازیش بن.

رووداو: ئەگەر تۆ لە شوێنی سەركردەیەكی سیاسیی كورد بیت، لەلایەك پڕۆژەی ئۆراسیات لەبەردەست بێ و لەلایەكی دیكەوە ئەو پڕۆژەیەی كە تۆ بە ئەمریكی و ئیسرائیلیی دەزانیت، واتە پڕۆژەی كوردستانێكی سەربەخۆ، دەشزانی خەڵكەكەت سەربەخۆیی دەوێ، كام لەم دوو پڕۆژەیەت هەڵدەبژارد؟

ئالێسكاندەر دووگین: هەردوو ئەگەرەكەم لەبەرچاو دەگرت. لە كورتخایەندا یارمەتیی ئەمریكا و ئیسرائیلم قەبووڵ دەكرد، بەڵام ئەوەشم لەبەرچاو دەبوو كە دەكرێ ئەمە باجێكی قورسی هەبێت لە داهاتوودا.