Ας επικεντρωθούμε στον Σερβικό Λόγο. Πρώτα απ' όλα, είναι σίγουρο και βέβαιο ότι υπάρχει κάτι τέτοιο όπως το Σερβικό Dasein ή ο Σερβικός υπαρξιακός ορίζοντας. Αυτό είναι απολύτως βέβαιο επειδή υπάρχει ο Σερβικός λαός. Και έχοντας τον Σερβικό λαό, αυτό σημαίνει ότι υπάρχει κάτι τέτοιο όπως το Σερβικό Dasein και ο Σερβικός υπαρξιακός ορίζοντας. Απ' όσο γνωρίζω, δεν υπάρχει κανείς που να έχει αφοσιωθεί στο να περιγράψει πλήρως το Σερβικό Dasein με τις κατηγορίες του Χάιντεγκερ, αλλά είναι μέχρι κάποιο επίπεδο, το τεχνικό έργο. Αν κατανοήσουμε αυτά που είπαμε για τη νοολογία, για το Dasein, για τον υπαρξιακό ορίζοντα και για τη γνώση του είναι και του χρόνου του Χάιντεγκερ, θα μπορούσαμε να εφαρμόσουμε τις κατηγορίες του (ο ίδιος τις ονόμαζε υπαρξιακές) ειδικές κατηγορίες για να περιγράψουμε το Dasein. Και είναι τεχνικό καθήκον να το εφαρμόσουμε αυτό στο Σερβικό Dasein.

Στο δεύτερο βιβλίο μου για τον Χάιντεγκερ που ονομάζεται Μάρτιν Χάιντεγκερ: Η Δυνατότητα της Ρωσικής Φιλοσοφίας, έκανα το ίδιο για το Ρωσικό Dasein. Και κατέληξα στο συμπέρασμα ότι τα Daseins είναι διαφορετικά, επειδή το Ρωσικό Dasein φάνηκε να έχει κάποιο διαφορετικό είδος υπαρξιακού, με βάση τη διαφορετική δομή του Ρωσικού υπαρξιακού ορίζοντα. Και αυτό είναι ένα είδος παραδείγματος που θα μπορούσατε να χρησιμοποιήσετε προκειμένου να επαναλάβετε το ίδιο πράγμα για τον Σερβικό Λόγο ή το Σερβικό Dasein, προκειμένου να εξερευνήσετε τη δυνατότητα της Σερβικής φιλοσοφίας. Απ' όσο γνωρίζω, δεν υπάρχει τέτοιο είδος Σερβικής φιλοσοφίας ως κάτι σαφές, ολοκληρωμένο. Υπάρχουν Σέρβοι φιλόσοφοι, αλλά δεν υπάρχει κάτι τέτοιο όπως η Σερβική φιλοσοφία, όπως και η Ρωσική. Δεν υπάρχει Ρωσική φιλοσοφία. Υπάρχουν Ρώσοι φιλόσοφοι, πολύ λαμπροί ή λιγότερο λαμπροί, αλλά δεν υπάρχει τέτοιο είδος όπως η Ρωσική φιλοσοφία. Αρχίσαμε να δημιουργούμε κάτι τέτοιο στα τέλη του 19ου αιώνα, πολλά χρόνια μετά την ύπαρξη της Γερμανικής, Γαλλικής, Λατινικής και Ελληνικής φιλοσοφίας (χίλια χρόνια μετά). Και αυτό διακόπηκε στην ιστορία μας με τους Κομμουνιστές που ολοκλήρωσαν αυτή τη διαδικασία. Και τώρα προσπαθήσαμε να επιστρέψουμε στη στιγμή που σταματήσαμε. Και αυτό δεν έχει ακόμη επιτυχία. Είμαστε ακόμα έξω, στη Ρωσική ιστορία, από τη στιγμή που διακόπηκε η διαδικασία εκδήλωσης της Ρωσικής θρησκευτικής φιλοσοφίας. Έτσι, η σύγκριση με τη Σερβία, ίσως θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως παράδειγμα. Δεν είμαι σίγουρος αν υπάρχει τέτοιου είδους σοβαρή προσπάθεια για τη δημιουργία Σερβικής φιλοσοφίας. Είναι πάντα δυνατό, επειδή υπάρχει το Σερβικό Dasein. Αλλά το να το αποκαλύψουμε, να το βάλουμε στη μορφή του Λόγου, δεν είναι τεχνικό πρόβλημα. Θα μπορούσαμε να το προσεγγίσουμε τεχνικά, αλλά για να το κάνουμε αυτό χρειαζόμαστε κάποια Σερβική ιδιοφυΐα και είμαι βέβαιος ότι αυτό ανήκει στο παρόν και στο μέλλον και όχι στο παρελθόν. Στο παρελθόν, έχουμε ένα είδος φιλοσοφικού, υπαρξιακού, ιστορικού εδάφους γι' αυτό.

Αλλά θα μπορούσαμε να κάνουμε ένα είδος σύντομης, προκαταρκτικής ανάλυσης του τι είναι ο Σερβικός υπαρξιακός ορίζοντας. Το πρώτο γεγονός της Σερβικής ιστορικής ακολουθίας είναι η άφιξη του λεγόμενου ανώνυμου πρίγκιπα στο Βυζάντιο, όπου έγινε δεκτός από τον Βυζαντινό Αυτοκράτορα. Η παράδοση επιβεβαιώνει ότι ο ανώνυμος αυτός πρίγκιπας καταγόταν από τη Λευκή Σερβία που εντοπίζεται κάπου στα βόρεια της Ανατολικής Ευρώπης. Λίγο-πολύ, μία από τις θεωρίες είναι ότι είχε σχέση με τη Λουζατία (Lausitz, Łužica), με τους Σέρβους, με μία από τις Σλαβικές φυλές της Πολωνίας - Łužici, Łužicane και Obotrites (Obodrzycy). Και τα τελευταία ίχνη της είναι οι πραγματικοί Σέρβοι ή Σόρβοι της Λουζατίας. Αυτή είναι μία από τις θεωρίες. Έτσι, υπάρχει ένα είδος Σερβικής μητρίδας που δεν βρίσκεται στα Βαλκάνια αλλά στα βόρεια των Βαλκανίων. Ταυτόχρονα υπάρχει το ζήτημα της urheimat των Σλάβων, της μητρίδας των Σλάβων. Αυτή βρίσκεται βόρεια των Καρπαθίων Ορέων. Αυτός δεν ήταν ο αρχικός Σερβικός τόπος, αλλά οι πρωτο-Σλάβοι ζούσαν βόρεια των Καρπαθίων Ορέων στο χώρο της Δυτικής Ουκρανίας στην πραγματικότητα. Και εκεί βρισκόταν επίσης η Λευκή Κροατία και οι Λευκοί Κροάτες βρίσκονταν κοντά σε αυτήν. Και μετά την εξάπλωση των Σλάβων, ένα μέρος των Σλάβων μετανάστευσε στα βόρεια των κρατών της Βαλτικής και ανάμεσα στους άλλους Πολωνούς Σλάβους. Ήταν ο κυρίαρχος πληθυσμός του 5ου και 6ου αιώνα των ακτών της Βαλτικής Θάλασσας. Και μία από αυτές τις Πολάβιες φυλές, οι Λουτίτσι, οι Ομποτρίτες και οι Λουζάτιοι, θεωρείται ότι είναι πρόγονοι των Σέρβων, που ζούσαν δυτικά όλων των άλλων Πολάβιων φυλών. Και από αυτό το σημείο, οι πρόγονοι των Σέρβων έφτασαν στα Βαλκάνια και αφού πρώτα εγκαταστάθηκαν στα ανατολικά των Βαλκανίων. Και μετά από αυτό ο Βυζαντινός αυτοκράτορας παραχώρησε τα εδάφη στη σημερινή Σερβία ως ένα είδος εδαφών προκειμένου να υπερασπιστεί τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία από τους Αβάρους που δημιούργησαν τα συγγενικά τους εδάφη στην Παννονία, μέρος της Ρουμανίας, και τη σημερινή Ουγγαρία. Αυτή είναι λοιπόν η συμβατική ιστορία. Υπάρχουν πολλές εναλλακτικές εκδοχές, αλλά ας πάρουμε αυτό ως ένα είδος προσανατολισμού.

Αυτό λοιπόν που έχει ενδιαφέρον είναι η ονομασία της περιοχής των Πολάβιων Σλάβων. Αυτό ονομαζόταν η Ευρωπαϊκή Σαρματία. Και εκεί κυριαρχούσαν οι Σαρματιανές φυλές. Έτσι, οι Σλάβοι ήταν πολύ στενά συνδεδεμένοι με τους Σαρμάτες, Ιρανικές νομαδικές ομάδες πληθυσμού που κατείχαν σχεδόν όλη την Ανατολική Ευρώπη ως πληθυσμός αλλά πολύ περισσότερο ως άρχουσα τάξη. Και από αυτές τις Σαρματικές ομάδες δημιουργήθηκε ένα είδος άρχουσας τάξης της Ανατολικό Ευρωπαϊκής κοινωνίας. Αυτή η ιδέα αναπτύχθηκε στην Πολωνία, η οποία εντόπισε τις ρίζες της αριστοκρατίας της στους Σαρμάτες, και το ίδιο και για τους Βαλτικούς. Φαίνεται ότι, όταν μελετάμε τον τύπο της κοινωνίας των Πολάβιων Σλάβων , ότι ήταν Τουρανοί με τη δική μας έννοια. Ήταν πολύ πολύ πολεμιστές. Δεν είχαν τόσο ανεπτυγμένη αγροτιά. Το κύριο χαρακτηριστικό των Πολάβιων Σλάβων ήταν η πολεμική τους συμπεριφορά, η κατοχή των αλόγων και η λατρεία των αλόγων. Και ήταν πολύ ανεξάρτητοι. Δεν μπορούσαν να ανεχθούν καμία εξουσία πάνω από αυτούς. Ήταν λοιπόν Σαρματικοί, Τουρανικού τύπου. Μιλούσαν Σλαβικές γλώσσες αλλά με πολλά Σαρματικά χαρακτηριστικά. Δεν θα μπορούσαμε να πούμε τίποτα με βεβαιότητα για την ισορροπία μεταξύ της Σαρματικής αριστοκρατίας και του Σλαβικού πληθυσμού, αλλά ο τύπος των Σλάβων της Πολαβίας ήταν Σαρματικός και Τουρανικός με σοβαρή ποσότητα αριστοκρατίας, ευγενών, πολεμιστών με άλογα. Και αυτός είναι ο Τουρανικός τύπος κοινωνίας.

Αυτό που είναι ενδιαφέρον είναι ότι υπήρχε μια διαφορά μεταξύ αυτού του Πολάβικου τύπου των Σαρματών Σλάβων και των Σκλαβινών, της άλλης Σλαβικής ομάδας που ήρθε στα ανατολικά Βαλκάνια με τους Αβάρους. Εκεί κυριαρχούσε περισσότερο η αγροτιά. Έτσι, οι Σέρβοι που ήρθαν στα Βαλκάνια ήταν οι φορείς αυτού του Σαρματικού πνεύματος. Και αυτό επηρέασε τη Σερβική ταυτότητα. Μετά την ανάπτυξη της αγροτιάς και τη Σλαβικοποίηση του πληθυσμού των Θρακών και ίσως του προ-Θρακικού πληθυσμού που επιτεύχθηκε, επειδή το έδαφος όπου εγκαταστάθηκαν οι πρώτοι Σέρβοι στα Βαλκάνια ανήκε πριν από αυτούς στους Θράκες, η Θρακική κοινωνία αναμείχθηκε μεταξύ των τριών λειτουργικών Ινδο-Ευρωπαϊκών κοινωνιών και των υπόλοιπων ιχνών της προ-Ινδο-Ευρωπαϊκής αγροτιάς που ανήκε στον αρχαίο πολιτισμό της Μεγάλης Μητέρας. Έτσι οι Σέρβοι εγκαταστάθηκαν πάνω σε αυτόν τον υπαρξιακό ορίζοντα, αφομοιώθηκαν, επηρέασαν και τελικά δημιούργησαν έναν ιδιαίτερο Σερβικό λαό με διαφορές από τον Βουλγαρικό λαό (για την ακρίβεια τους Μακεδόνες). Η κυρίαρχη ταυτότητα των πρώτων Σέρβων ήταν ακριβώς αυτός ο πολεμικός τύπος ανθρώπου. Έτσι, η αγροτιά ήταν πολύ δευτερεύουσα και δεν ήταν κυρίαρχη στην αρχή. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο διαμορφώθηκε ο ιδιαίτερος Σερβικός χαρακτήρας βασιζόμενος σε αυτόν τον Πολωνικό Σαρματικό τύπο. Έτσι, οι Σέρβοι θεωρήθηκαν πρώτα ως πολεμιστές. Έτσι, αυτό ήταν ένα είδος προ-Χαϊδουκικού τύπου. Έτσι, οι μικροί Σέρβοι, οι μεγάλοι Σέρβοι, όλοι ήταν κνεζ, μικρός κνεζ, μεσαίος κνεζ, μεγάλος κνεζ. Και αυτό ήταν ένα είδος νομαδικής Ιρανικής παράδοσης, χωρίς να υπάρχει το μεγάλο τσάρντομ, χωρίς να κυβερνά ο ένας τον άλλον. Και αυτό ήταν ένα είδος αριστοκρατικής κοινωνίας, αναμεμειγμένης με τον προηγούμενο πληθυσμό που επίσης περιλαμβανόταν στη Σερβική κοινωνία. Αλλά η ισορροπία, για παράδειγμα στη Ρωσία, στη Ρωσική κοινωνία το αγροτικό στυλ είναι απολύτως κυρίαρχο. Έτσι, αυτή ήταν η αγροτική κοινωνία και τα παραμύθια και τα λαϊκά παραμύθια και οι ιστορίες για τους bogatyrs βασίζονταν στην αγροτική φιγούρα ή ήταν ξένης προέλευσης. Έτσι για παράδειγμα στους ανατολικούς Σλάβους και κυρίως στη Ρωσική κοινωνία δεν υπήρχε Σλαβική αριστοκρατία. Όλη η Ρωσική αριστοκρατία δεν ήταν Σλαβικής καταγωγής. Ήταν Γερμανοί, ήταν ίσως και Σαρματικοί, αλλά όχι Σλάβοι. Στην περίπτωση της Σερβίας, δεν ισχύει το ίδιο. Υπήρχαν πολλές αριστοκρατικές οικογένειες από την αρχή. Όχι μία, όχι μόνο μια δυναστεία, αλλά πολλές άλλες- δευτερεύουσες, τριτεύουσες. Μέχρι ένα σημείο οι Σέρβοι ήταν αριστοκράτες ή θεωρούσαν τους εαυτούς τους έτσι. Η αριστοκρατία είναι η εικόνα. Αν είσαι knez συμπεριφέρεσαι σαν knez (πρίγκιπας). Αυτό είναι το είδος της συμπεριφοράς. Και αυτή ήταν η κυρίαρχη στάση.

Παρόμοια ήταν η κατάσταση και με τους Πολωνούς. Όλοι προσποιούνταν ότι ήταν σλάχτσικοι. Σχεδόν το ένα τρίτο του πληθυσμού ήταν szlachcic (πρίγκιπας, αριστοκρατία). Στη Ρωσία, για παράδειγμα, υπήρχε λιγότερο από το ένα τοις εκατό του πληθυσμού που ανήκε στην αριστοκρατία και στην Πολωνία, το ένα τρίτο. Έτσι στη Σερβία, ίσως έτσι, ο μισός πληθυσμός θεωρούνταν κνεζ, μικρή κνεζ αριστοκρατία. Αλλά αυτό είναι πολύ σημαντικό. Αυτή είναι η πολεμική παράδοση του Σαρματικού τύπου. Αυτό ήταν ένα είδος πολύ σημαντικού σημείου εκκίνησης για τη μελέτη της Σερβικής ταυτότητας που θα μπορούσαμε να προσδιορίσουμε, συμπεριλαμβανομένου του 21ου και του 20ου αιώνα. Έτσι, αυτή είναι η πολύ σταθερή παράδοση της Σερβικής ψυχολογίας. Όταν λοιπόν έχουμε αυτού του είδους την κοινωνία ή τον υπαρξιακό ορίζοντα, είναι πολύ δύσκολο να οικοδομήσουμε το κράτος γιατί κανείς δεν θέλει να υποταχθεί στην εξουσία του άλλου. Έτσι, ο καθένας είναι η δική του εξουσία και δεν υπάρχει άλλη εξουσία. Αυτό είναι ένα είδος αριστοκρατικής αναρχίας σε αυτό το είδος υπαρξιακού ορίζοντα. Αυτό είναι το σταθερό χαρακτηριστικό της Σερβικής ιστορίας.

Το επόμενο στοιχείο ήταν η επιρροή του Βυζαντινού πολιτισμού. Έτσι οι Σέρβοι εκ-Χριστιανίστηκαν, ζώντας υπό την προστασία των Βυζαντινών. Και αυτό ήταν η αποδοχή του Χριστιανισμού στην ανατολική μορφή του. Αυτό δεν ήταν τόσο ξεκάθαρο στις πρώτες φάσεις, επειδή δεν υπήρχε διάσπαση πριν. Όταν οι Σέρβοι εκ-Χριστιανίστηκαν, δεν υπήρχε σαφής διαφορά μεταξύ Ορθοδοξίας και Καθολικισμού. Υπήρχε ενότητα που διασπάστηκε αργότερα. Αλλά παρ' όλα αυτά, η κυρίαρχη επιρροή στους Σέρβους ασκούνταν από τους Βυζαντινούς. Και αυτό επίσης ήταν στην αρχή της Βαλκανικής Σερβίας και αυτό είναι στο τέλος τώρα. Έτσι, αυτός είναι ένας πολύ σταθερός παράγοντας της Χριστιανικής Ορθόδοξης Βυζαντινής παράδοσης. Αλλά μιλήσαμε χθες ότι η Βυζαντινή παράδοση της Ορθοδοξίας δεν είναι μόνο θρησκευτική παράδοση. Είναι επίσης πολιτιστική, πολιτική και κοινωνική. Έτσι, οι Σέρβοι εντάχθηκαν στο πλαίσιο της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας με την έννοια του Κατέχοντος, με τον πατριάρχη ως επικεφαλής της εκκλησίας, αλλά και του λαϊκού Χριστιανισμού που ενσωμάτωσε την προ-Χριστιανική παράδοση των εορτών, των προ-Χριστιανικών μορφών, στο πλαίσιο των Χριστιανικών αγίων, των εορτών και ούτω καθεξής. Έτσι, ο λαϊκός Σλαβικός, Σερβικός Χριστιανισμός δεν ήταν τόσο αποκλειστικός απέναντι στην προ-Χριστιανική παράδοση, αλλά περιεκτικός. Έτσι, ο Σερβικός Χριστιανισμός συμπεριέλαβε πολλούς προ-Χριστιανικούς τύπους παράδοσης, μορφές: Petak, Sveta Nedelja, Svetac George, Prorok Ilija ή Sveti Nikolaas τα νέα αρχέτυπα για τις προ-Χριστιανικές Ινδο-Ευρωπαϊκές πατριαρχικές μορφές (ως επί το πλείστον). Έτσι, αν θέλουμε να γνωρίσουμε την προ-Χριστιανική Σερβική παράδοση, δεν είναι μόνο το φολκλόρ ή τα δημοτικά τραγούδια ή οι παγανιστικοί μύθοι που διατηρούνται σε πολύ μικρή ποσότητα, αλλά η σωστή ανάλυση της Σερβικής Χριστιανικής παράδοσης θα μπορούσε να μας δείξει πολύ περισσότερα για τον προ-Χριστιανικό πολιτισμό του Σερβικού λαού από ό,τι για παράδειγμα η τεχνητή μεταμοντέρνα ανακατασκευή του παγανισμού. Έτσι, αν θέλουμε να κατανοήσουμε τι υπήρχε πριν από τον Χριστιανισμό, πρέπει να αναλύσουμε τον Σερβικό Χριστιανισμό και να επικεντρωθούμε σε ορισμένες μορφές και γιορτές και παραδόσεις που συνδέονται με τους Σέρβους Χριστιανούς αγίους και τις ειδικές ημέρες του ημερολογίου κ.λπ. Επειδή αυτό ήταν περιεκτικό.

Αλλά τι συμπεριλήφθηκε; Ακριβώς έχουμε ήδη κάνει την ανάλυση ότι ήταν το ένα επίπεδο της Ινδο-Ευρωπαϊκής πατριαρχικής παράδοσης που συνδεόταν με τον προ-Σερβικό Θρακικό υπαρξιακό ορίζοντα αλλά ενισχύθηκε επίσης από τους πρώτους Σέρβους, οι οποίοι ήταν φορείς της ίδιας κάθετης δομής. Και στην Ελληνική Βυζαντινή παράδοση συνάντησαν μια πολύ παρόμοια αντίληψη, και στη Θρακική παράδοση πολύ παρόμοια, και στη Ρωμαϊκή παράδοση, και στην Ελληνιστική παράδοση. Όλο αυτό ήταν γύρω από τον Πλατωνισμό που δημιουργήθηκε. Στην προ-Χριστιανική Σερβία, στη Χριστιανική Σερβία, στους Θράκες, στους Βυζαντινούς, στους Ρωμαίους, αυτό ήταν ένα είδος Ινδο-Ευρωπαϊκού επιπέδου, αλλά ταυτόχρονα υπήρχε μια πάλαιο-Ευρωπαϊκή παράδοση και ένας υπαρξιακός ορίζοντας που ήταν πολύ ισχυρός εδώ, πιο ισχυρός από ό,τι στη Βόρεια Ευρώπη. Έτσι, στη Βόρεια Ευρώπη, στην Πολάβια Λευκή Σερβία, τη μητρίδα των Σέρβων, υπήρχαν λιγότερα στοιχεία του μητριαρχικού τύπου, αλλά θα μπορούσαν να υπάρχουν από τον πολιτισμό των Κουκουτενίων-Τρυπηλών ως ίχνη και προς τα βόρεια και προς τα ανατολικά, αλλά σε μικρότερη κλίμακα από ό,τι στα Βαλκάνια.

Υπήρχε ένα είδος μητριαρχικής διάστασης που ήταν επίσης ενσωματωμένη στη νεοσύστατη Σερβική ταυτότητα. Αυτή ήταν η μητρίδα του μητριαρχικού πολιτισμού. Εδώ στα Βαλκάνια αυτό ήταν πολύ ισχυρό. Και αυτό εξηγεί εν μέρει αυτό που ο Gasparini (Ιταλός συγγραφέας) ονόμασε Σλαβική μητριαρχία. Δεν υπήρχε τέτοιο είδος όπως η Σλαβική μητριαρχία, αλλά η επιρροή της μητριαρχίας στα Βαλκάνια ήταν πολύ ισχυρή και ενσωματωμένη στη Σερβική παράδοση. Αυτό αντανακλάται στην ιστορία της Βίλα σε κάποια Gestalt, σε κάποιες γυναικείες εικόνες των δημοτικών τραγουδιών και των λαϊκών παραδόσεων, ή στο πολύ αρχαίο τραγούδι του Σκαντάρ, δημιουργία του Σκαντάρ, όταν η γυναίκα ήταν μπλοκαρισμένη στον τοίχο. Αυτή ήταν η προέλευση της δημιουργίας της πόλης. Πρόκειται για μια καθαρά Κυβελική ιστορία για τη δημιουργία της πόλης Skadar. Είναι πολύ τραγική, πολύ ρομαντική, αλλά μητριαρχική. Αυτό δεν ήταν τόσο πολύ Σαρματικό στο Σερβικό. Αυτό ήταν Βαλκανικό. Και έχουμε ακριβώς το ίδιο μοτίβο στη Ρουμανική κουλτούρα με τον Meșterul Manole, βάζοντας στον τοίχο της πιο όμορφης εκκλησίας που δημιουργήθηκε στο Argeș στα Καρπάθια Όρη από τον Meșterul Manole, ο οποίος ήταν υποχρεωμένος να βάλει εκεί τη γυναίκα του που ήταν και έγκυος, όπως και στο τραγούδι του Skadar.

Η ιδέα λοιπόν είναι ότι κάποια μητριαρχική πτυχή του πολύ αρχαίου Βαλκανικού μητριαρχικού πολιτισμού είχε επίσης αυτά τα στοιχεία ενσωματωμένα στον υπαρξιακό ορίζοντα των Σέρβων. Και πρέπει να μετρήσουμε αυτή την επιρροή. Δεν θα μπορούσαμε να πούμε με βεβαιότητα πόσο βαθιά ήταν αυτή η επιρροή. Είναι βέβαιο ότι υπήρχε μια τέτοια επιρροή. Κατοπτριζόταν στη Σερβική αγροτική παράδοση σε κάποιο επίπεδο, όχι σε ολόκληρη την παράδοση. Διότι αυτή ήταν ανδρική παράδοση, βασισμένη στο βαρύ άροτρο που μπορούσαν να διαχειριστούν μόνο άνδρες εργάτες, αλλά υπήρχαν πολλές παραδόσεις που συνέδεαν τη γυναίκα με τη γη, με τη σοδειά, με την εργασία στη γη, που πρέπει να προσδιορίσουμε περισσότερο για να έχουμε μια συγκεκριμένη εικόνα ή εικόνα αυτού του βαθύτερου επιπέδου της Σερβικής ταυτότητας. Αυτό ήταν λοιπόν ένα είδος προκαταρκτικής ανάλυσης του Σερβικού Dasein. Αλλά η νέα έκδοση αυτού του Dasein αρχίζει με τη δυναστεία των Νεμανιδών. Επίσης, ο εκ-Χριστιανισμός έγινε στο πλαίσιο της Μεγάλης Μοραβίας και της παράδοσης των Κυρίλλου και Μεθοδίου. Οπότε υπήρχε ήδη κάτι Σλαβικό σε όλα αυτά. Έτσι οι Σέρβοι παρέλαβαν τη Χριστιανική παράδοση με τον Κυριλλικό, με τον Σλαβικό τρόπο. Και αυτό ήταν ένα πολύ σημαντικό βήμα, διότι αυτό συνδεόταν με τη θρησκευτική έννοια με τη Βουλγαρική πρωτοβουλία να οργανωθεί το ειδικό είδος της Σλαβικής Χριστιανικής εκκλησίας, το λεγόμενο έκτο Πατριαρχείο που ανακηρύχθηκε από τους Βουλγάρους προκειμένου να υπάρξει ανεξαρτησία και αυτονομία για τον Σλαβικό Χριστιανισμό. Και αυτή ήταν η διεκδίκηση για τη δημιουργία του πρώτου Σλαβικού Πατριαρχείου, ανεξάρτητου στα πρώτα Βουλγαρικά βασίλεια μετά τον εκ-Χριστιανισμό. Έτσι, οι Σέρβοι βρίσκονταν στο ίδιο εννοιολογικό πεδίο. Αποδοχή του Ορθόδοξου Χριστιανισμού, αλλά με τη Σλαβική μορφή, με την εκκλησιαστική Σλαβονική γλώσσα, η οποία ήταν μοναδική Βουλγαρική γλώσσα που εκπονήθηκε στη Μεγάλη Μοραβία, αποδεκτή στη Βουλγαρία και στη Ρωσία. Έτσι, η Εκκλησιαστική Σλαβική γλώσσα δεν είναι η Ρωσική ή η Σερβική. Είναι πολύ περισσότερο Βουλγαρική. Ή θεωρείται μια από τις ειδικές νότιο Σλαβικές γλώσσες (εκκλησιαστικά Σλαβικά).

Αλλά αυτό που είναι σημαντικό είναι ότι οι Σέρβοι ενσωματώθηκαν στη Χριστιανική κοινωνία όχι μόνο με τη Βυζαντινή κυριαρχία αλλά και στο Σλαβικό πλαίσιο. Και αυτό αναπτύχθηκε πλήρως με τη δυναστεία των Νεμάνια. Έτσι, αυτό ήταν ένα είδος ιδέας ότι τώρα ήρθε η ώρα, και αυτό ήταν γεγονός στη Σερβική ιστορία, τώρα ήρθε η ώρα με τους Νεμάνια να δημιουργηθεί Σερβικό βασίλειο, βασίλειο με την πλήρη Βυζαντινή έννοια, επαναλαμβάνοντας μέχρι την ίδια στιγμή, το Βουλγαρικό παράδειγμα. Διότι οι Βούλγαροι ήταν οι πρώτοι που διεκδίκησαν Σλαβικό βασίλειο και Σλαβική ειδική αυτόνομη εκκλησία. Έτσι, αυτό ήταν το είδος της Βουλγαρικής κληρονομιάς, σε επίπεδο ανταγωνισμού λίγο με τους Βουλγάρους, αλλά ταυτόχρονα ως συνέχεια του ίδιου. Η Μεγάλη Μοραβία είχε χαθεί για την Ορθοδοξία και για τη Σλαβική ειδική παράδοση και δεν ήρθε η ώρα της Ρωσίας ή της Ρουμανίας, οπότε υπήρχαν δύο προσχήματα για τη δημιουργία κάποιου ανεξάρτητου Σλαβικού Χριστιανισμού με τη Βυζαντινή έννοια, και τώρα φαίνεται κυριολεκτικά, πόσο σημαντικό ήταν το πλαίσιο του βασιλείου σε όλα αυτά, γιατί Βυζαντινό σημαίνει ένα είδος αυτοκρατορίας. Θα έπρεπε λοιπόν να βασίζονται στη συμφωνική σχέση μεταξύ του Ιερού Βασιλιά και του Πατριάρχη ή του επικεφαλής της εκκλησίας. Αυτό έγινε για πρώτη φορά από τους Βούλγαρους στο πρώτο και στο δεύτερο Βουλγαρικό βασίλειο. Αλλά με τους Νεμάνια και τον Άγιο Σάββα, αυτό επαναλήφθηκε στη Σερβική περίπτωση.

Έτσι, η δημιουργία του Σερβικού Βασιλείου και του Σερβικού Πατριαρχείου στο Πέτς (Ιπεκίου)ήταν το ίδιο γεγονός με την αποδοχή της αποστολής του Κατέχοντος. Πρώτα η διεκδίκηση του Κατέχοντος έγινε από τους Βούλγαρους. Και με τους Νεμάνια, υπήρξε και δεύτερη διεκδίκηση. Έτσι, η δημιουργία του Σερβικού κράτους ήταν η προετοιμασία για την ανάληψη της κληρονομιάς των Βυζαντινών και την αντικατάσταση της αποστολής του Κατέχοντος από την οικουμενικότητα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας στον Σλαβικό κόσμο. Και υπήρχαν οι Βουλγαρικές προ-τάσεις και οι Σερβικές. Σε ορισμένη στιγμή, οι Βούλγαροι κυριαρχούσαν και οι Σέρβοι βρίσκονταν στην περιφέρεια αυτής της κατάστασης, και με τον Νεμάνια υπάρχει ένα είδος ανάπτυξης και ανόδου αυτής της Σερβικής παράδοσης του Κατέχοντος που επηρέασε απόλυτα τη Σερβική ταυτότητα την επόμενη περίοδο.

Όμως αυτή η παράδοσης του Κατέχοντος που βασιζόταν στη συμφωνία μεταξύ του Σέρβου βασιλιά και του Σέρβου πατριάρχη με την έβδομη πατριαρχία (τη Σερβική αυτή τη φορά) ήταν διεκδίκηση της Βυζαντινής κληρονομιάς. Έτσι θα μπορούσαμε να πούμε ότι η Ρωσία και η άνοδος της Ρωσίας ήταν ένα είδος Τρίτης Ρώμης. Πριν από αυτό ήταν το Βέλικο Τάρνοβο στη δεύτερη Βουλγαρική και Βέλικι Πρέσλαβ Τρίτη Ρώμη και τώρα είναι η Ρωσία Τρίτη Ρώμη. Ήταν η δεύτερη διεκδίκηση στον Σλαβικό υπαρξιακό χώρο για να δεχθεί τη Βυζαντινή Ορθόδοξη αποστολή. Αυτή ήταν λοιπόν η αντίληψη - Σερβικό κράτος, Σερβική εκκλησία, Σερβικό πατριαρχείο, ως το Κατέχον. Αυτό ήταν ήδη ένα είδος μιας μορφής του Σερβικού Λόγου. Διότι όλη η Χριστιανική παράδοση και οι σύνδεσμοι και οι δεσμοί του Αγίου Σάββα με το Άγιο Όρος, με όλη τη μεταφυσική παράδοση των μοναχών της πνευματικής μυστικιστικής Ορθοδοξίας μεταφέρθηκε στη Σερβία και τέθηκε στο κέντρο του Σερβικού Χριστιανικού  φωτισμού του Κατέχοντος που συνδέθηκε με την έννοια του ιερού Σερβικού βασιλείου. Αυτό θεωρήθηκε ήδη στην εποχή των Νεμάνια ως πρωτο-αυτοκρατορία, Σερβική αυτοκρατορία που θα έπρεπε να συμπεριλάβει τον κόσμο σε αυτήν. Διότι η παράδοση του Καέχοντος είναι ο αγώνας, όπως εξηγήσαμε, κατά του Αντίχριστου. Αυτή ήταν λοιπόν η Απολλώνια Διονυσιακή αποστολή του τσάρου αλλά κατ' επέκταση και του λαού. Έτσι, τσάρος, εκκλησία και λαός αποτέλεσαν την ενότητα του Κατέχοντος. Ένα είδος λογικού φιλοσοφικού εργαλείου γι' αυτό ήταν η Βυζαντινή παράδοση που περιλάμβανε ως Χριστιανισμό τον προ-Χριστιανικό τρόπο σκέψης και αυτή ήταν η οργάνωση της πρώτης και (θα έλεγα) σπουδαιότερης μορφής του Σερβικού Λόγου. Έτσι, με τον Νεμάνια, τον Άγιο Σάββα, το Πατριαρχείο του Ιπεκίου, τέθηκαν τα θεμέλια του Σερβικού Λόγου. Αυτή είναι η Σερβική ταυτότητα όπου ο υπαρξιακός ορίζοντας και το Σερβικό Dasein έφτασαν στο ύψος τους. Έτσι δεν θα μπορούσαμε να φανταστούμε κάτι συγκρίσιμο ή κάτι παρόμοιο σε όλη τη Σερβική ιστορία. Έτσι, αυτό ήταν ένα είδος υψηλότερου σημείου, όπου το ενυπάρχον σερβικό Dasein δημιούργησε έναν Σερβικό Λόγο στο κράτος, στη Σερβική θρησκευτική παράδοση με τον Άγιο Σάββα και τον Σερβικό λαό ως λαό του Κατέχοντος με την αποστολή να πολεμήσει το σκοτάδι με τον τσάρο, με τους βασιλιάδες, υπέρ του Χριστιανισμού. Και αυτή η Σερβική αποστολή ήταν γι' αυτό. Έτσι οι Σέρβοι είναι ουσιαστικά φορείς αυτού του Σερβικού Λόγου που διαμορφώθηκε και εκδηλώθηκε ρητά την εποχή της δυναστείας Νεμανιδών από την αρχή.

Και αυτή ήταν και η αξίωση που αντιτάχθηκε στις Σερβικές κατηχητικές προσδοκίες προς τους Βούλγαρους. Διότι αυτό δεν ήταν αντίθεση. Ήταν κατά κάποιο τρόπο ανταγωνιστές. Διότι είχαν πολύ παρόμοια μετά Βυζαντινή, Σλαβική, Ορθόδοξη και ταυτότητα του Κατέχοντος. Έτσι, αυτές ήταν οι ρίζες του ανταγωνισμού των δύο μεγαλύτερων Βαλκανικών Σλαβικών λαών, δύο εκδοχών της κοινωνίας του Κατέχοντος, ανεξάρτητης από το Βυζαντινό Βασίλειο και το πολιτικό κράτος και ανεξάρτητης μέχρι ενός σημείου εκκλησιαστικής οργάνωσης. Αυτό ήταν η προτύπωση της Μεγάλης Ρωσίας, της Τρίτης Ρώμης, διότι υπήρχαν δύο παραδείγματα για κάτι που επαναλήφθηκε τον τέταρτο αιώνα της Ρωσίας. Αλλά αυτό έγινε πριν από εμάς. Ο ισχυρισμός των Βουλγάρων και των Σέρβων ότι είναι Σλαβικός λαός του Κατέχοντος με εσχατολογική αποστολή στον πόλεμο του φωτός εναντίον των δυνάμεων του σκότους, υπερασπιζόμενοι το Κατέχον ήταν πολύ νωρίτερα από τον Ρωσικό ισχυρισμό του ιδίου. Η Ρωσία ίσως να σημείωσε πιο θεαματική επιτυχία σε αυτό, φτάνοντας στην παγκόσμια δύναμη, αλλά η ιδεολογία ήταν πολύ παρόμοια ή ακριβώς η ίδια. Η Ρωσία Τρίτη Ρώμη είναι η έννοια της μετάφρασης της αυτοκρατορίας, επανάληψη του Βουλγαρικού παραδείγματος. Αλλά στο τέλος της Βυζαντινής ιστορίας, τον δέκατο πέμπτο αιώνα, εμφανίστηκε ένα είδος κορύφωσης αυτής της διαδικασίας, το υψηλότερο σημείο. Και αυτό ήταν ο Ντούσαν ο Ισχυρός.

Ο Ντούσαν ο Ισχυρός δημιούργησε την πραγματική αυτοκρατορία που ήλεγχε σχεδόν όλα τα εδάφη των Βαλκανίων και το μεγαλύτερο μέρος της Ελλάδας. Και αυτός ήταν ο ειδικός και πολιτικός χώρος όπου αυτή η αποστολή απέκτησε τα συγκεκριμένα όριά της. Αυτή ήταν λοιπόν η μεγαλύτερη Σερβική αυτοκρατορία που δημιουργήθηκε. Δεν διήρκεσε πολύ, αλλά το Άγιο Όρος συμπεριλήφθηκε υπό τον έλεγχο του Σέρβου βασιλιά. Έτσι, στην εποχή του Ντούσαν του Ισχυρού, υπήρξε ένα είδος συγκεκριμένης υλοποίησης αυτής της παράδοσης του Κατέχοντος με τη Ρωσία στο κέντρο και με την πολύ αδύναμη (τότε) Βουλγαρία. Η Βουλγαρία δεν αποτελούσε ένα είδος εναλλακτικής λύσης σε αυτό. Αυτό ήταν λοιπόν το υψηλότερο σημείο, η άνοδος των Νεμάνια, και το υψηλότερο σημείο αυτού του Λόγου. Έτσι, ο Λόγος διαμορφώθηκε στον διανοητικό, πνευματικό, θρησκευτικό χρόνο στην αρχή των Νεμάνια, και έφτασε στην πλήρη ειδική εκδήλωσή του στο χώρο, στη συγκεκριμένη πραγματικότητα, στη Βαλτική, στην εποχή του Ντούσαν του Ισχυρού. Έτσι, όλη αυτή η περίοδος των Νεμάνια ήταν η περίοδος της γέννησης, της ανάπτυξης και της ωρίμανσης του Σερβικού Λόγου. Έτσι, οι πραγματικοί Σέρβοι που έζησαν εκείνη την περίοδο ήταν ένα είδος αρχέτυπου. Έτσι, το να είσαι Σέρβος σημαίνει να ανήκεις σε αυτό το σημείο της ιστορίας. Όσο για εμάς, το να είμαστε Ρώσοι, σημαίνει να ανήκουμε στην εποχή του Ιβάν του Τρομερού. Έτσι, αυτό ήταν το αποκορύφωμα των ιστορικών, πνευματικών, πολιτικών και πολιτιστικών επιτευγμάτων μας.

Έτσι, ο Σερβικός Λόγος βρίσκεται εκεί στο χρόνο και στο χώρο. Έτσι υπάρχει ο μεγαλύτερος Σερβικός χώρος και υπάρχει ο μεγαλύτερος Σερβικός χρόνος, διότι ο Λόγος διαμορφώθηκε στη Βυζαντινή και Σλαβική Χριστιανική ιστοριακή κατάσταση. Άρα όλα όσα έχουμε εκεί και τότε είναι καθαρά Σερβικά με κάθε έννοια. Όλα όσα υπήρχαν πριν από τους Νεμάνια ήταν ένα είδος εισαγωγής. Όλα όσα υπήρχαν μετά τον Ντούσαν τον Ισχυρό ήταν ένα είδος ισότιμης αντήχησης αυτού, συνέχειας, ένα είδος συνεπειών. Αυτό είναι το κέντρο της Σερβικής ιστορίας και το υψηλότερο σημείο του Σερβικού Λόγου.

Μετά από αυτό ήταν η πολύ γρήγορη παρακμή του και η ανάπτυξη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Και το επόμενο σημείο ήταν η μάχη του Κοσσυφοπεδίου, όπου αποφασίστηκε το μέλλον του Κατέχοντος. Και το τραγούδι της μάχης του Κοσσυφοπεδίου, το τραγούδι του Βασιλιά Λάζαρου στο βιβλίο του Βουκ Κάραντζουτς είναι πολύ αποκαλυπτικό. Σας υπενθυμίζω ότι γνωρίζετε καλύτερα από όλους ότι αυτό ήταν ένα είδος επιλογής μπροστά στον Βασιλιά Λαζάρο- να έχει царство δενбесное (ουράνιο βασίλειο) ή να κερδίσει στη μάχη του Κοσσυφοπεδίου και να έχει царство земаљско (γήινο βασίλειο). Και στις δύο περιπτώσεις, θα πρέπει να αγωνιστείτε. Και στις δύο περιπτώσεις, οι Σέρβοι πρέπει να έρθουν στη μάχη του Κοσσυφοπεδίου και να συμμετάσχουν. Και κάθε οικογένεια που αρνήθηκε να είναι εκεί είναι καταδικασμένη. Αυτή ήταν η καταδίκη του Βασιλιά Λάζαρου. Όλοι λοιπόν θα πρέπει να υπερασπιστούν τον Λόγο. Αλλά η απόφαση και η επιλογή ήταν να χάσουμε τη γήινη μάχη και να κερδίσουμε τη μάχη του φωτός αλλά να πολεμήσουμε δυνατά και να πεθάνουμε στο πεδίο του Κοσσυφοπεδίου ή να έχουμε τη νίκη αλλά να χάσουμε τη μάχη για το φως. Αυτή είναι η Ιρανική παράδοση ότι η δύναμη και ο στρατός του φωτός είναι αδύναμος. Επειδή μερικές φορές υπάρχει χρόνος για να νικήσει το φως και να νικήσει το σκοτάδι και ο στρατός του φωτός έχει ειδικούς περιορισμούς. Δεν θα μπορούσε να δεχτεί το όπλο του σκότους. Δεν θα μπορούσε να προδώσει την ιερή του φύση και την ιερή του ουσία και αυτοί είναι περιορισμοί επειδή ο διάβολος και το σκότος δεν έχουν εξουσία. Θα μπορούσε εύκολα να ξεπεράσει τη φύση. Είναι ύβρις, τιτανικές δυνάμεις. Και ο στρατός του φωτός έχει τον κανόνα του. Δεν θα μπορούσατε να νικήσετε με οποιοδήποτε τίμημα. Θα πρέπει να μείνετε με τον Χριστό, με την καθετότητα μέχρι το τέλος. Και αυτή ήταν η επιλογή του Βασιλιά Λαζάρου και η απόφαση ελήφθη: "Θα πάω να πολεμήσω εναντίον των Οθωμανών. Αποδέχομαι την ήττα. Και θυσιάζω τον εαυτό μου και τον λαό μου για να έχω Ουράνια Βασιλεία". Αυτή ήταν λοιπόν η απόφαση του ήρωα του φωτός. Αυτό ήταν ένα είδος υπερβατικότητας του Βασιλείου και της Αυτοκρατορίας του Νεμάνια και η απόκτηση της μετα-ανθρώπινης μετα-θανάτιας διάστασης του Σερβικού Λόγου. Αυτό ήταν το καθαρό μαρτύριο και η καθαρή θυσία όλων των Σέρβων προκειμένου να φτάσουν στο ουράνιο Βασίλειο.

Έτσι, αυτό δεν ήταν η απώλεια. Αυτή ήταν η μεγαλύτερη νίκη. Αυτό ήταν η αντανάκλαση της παραδοσιακής Σαρματικής ηθικής - να πεθαίνεις στη μάχη για να γίνεις αθάνατος, να πεθαίνεις για να νικήσεις. Είναι προτιμότερο να ηττηθείς με τον Χριστό παρά να νικήσεις με τον Σατανά. Αυτό ήταν το κύριο μάθημα της μάχης του Κοσσυφοπεδίου. Και όταν διαβάζουμε το τραγούδι της μάχης του Κοσσυφοπεδίου, δεν δοξάζεται μόνο η ταπεινότητα των Σέρβων, αλλά η μεγαλύτερη γενναιότητα. Έτσι πολέμησαν μέχρι τέλους. Κατέστρεψαν ό,τι μπορούσαν, συμπεριλαμβανομένου και του αρχηγού του Οθωμανικού στρατού. Αυτή ήταν λοιπόν μια ηρωική μάχη. Η μάχη ήταν πολύ σοβαρή. Αλλά η απόφαση είχε ληφθεί εκ των προτέρων. Αυτή ήταν καθαρά Χριστιανική, καθαρά Σαρματική, καθαρά Ινδο-Ευρωπαϊκή απόφαση και όχι κάτι τυχαίο. Όχι ήττα μπροστά στην υλική δύναμη και ισχύ. Αυτό είναι λοιπόν το είδος της παραδοχής της Σερβίας, που περνάει από τη γήινη Σερβία στην ουράνια Σερβία. Και αυτή ήταν η ολοκλήρωση της αποστολής του Κατέχοντος. Αυτή ήταν η μάχη ενάντια στον Αντίχριστο και αυτή ήταν η ήττα. Και εκεί ήρθε το τέλος.

Έτσι, μετά από αυτό, η επόμενη περίοδος της Σερβικής ιστορίας ήταν να βρεθεί στην Κόλαση και να διατηρήσει την ταυτότητά της στην Κόλαση. Να μην την προδώσει, να μην προσηλυτιστεί στο Ισλάμ, να μην αποδεχθεί τους κανόνες της κυρίαρχης εξουσίας, αλλά να διατηρήσει τη Νεμανιακή ταυτότητά της, τη βαθιά της ταυτότητα, τη Χριστιανική Ορθόδοξη Σλαβική της ταυτότητα με όλα τα δεινά. Αυτή ήταν η ιστορία των δεινών, η παραμονή στην ιστοριακή Κόλαση για αιώνες. Έτσι, αυτό είναι πολύ δραματικό. Αλλά αυτό που είναι σημαντικό είναι ότι δεν ήταν χωρίς νόημα. Αυτό ήταν η συνέχεια και η συνέπεια της περιόδου της μεγαλύτερης και μιας νέας θεϊκής δοκιμασίας για τον Σερβικό λαό και η δημιουργία της εισαγωγής της Ανάστασης. Αυτή ήταν η διαδικασία του θανάτου προκειμένου να αναστηθεί. Αυτό δεν ήταν ανούσιο μαρτύριο. Αυτό ήταν εντελώς ουσιαστικό μαρτύριο. Αυτή ήταν μια εσχατολογική δοκιμασία προκειμένου να αναστηθεί, αλλά ήταν ανάσταση του Σερβικού Λόγου.

Η επόμενη στιγμή στον Σερβικό Λόγο ήταν ακριβώς η στιγμή που ήρθε η ευκαιρία να απελευθερωθεί ο Σερβικός λαός από τον Οθωμανικό έλεγχο. Αυτή ήταν μια νέα πρόκληση για τον Σερβικό Λόγο. Και τι έκαναν οι Σέρβοι σε αυτή την κατάσταση; Υπήρχε ένα μέρος της παράδοσης. Υπήρχε ένα είδος μοναρχικού, αυτοκρατορικού, Ορθόδοξου, Σερβικού, πατριωτικού, αρχαϊκού. Έτσι διατήρησαν τα στοιχεία του πραγματικού και βαθύτατου Σερβικού Λόγου που ήταν σε άμεση σχέση με το ίδιο το Σερβικό Dasein, τον πυρήνα του Dasein του. Διότι υπήρχε ένα είδος Ορθόδοξης Σερβικής, συντηρητικής αυτοκρατορικής παράδοσης που συνέχισε να υπάρχει και στο τέλος της Οθωμανικής κυριαρχίας. Και αυτή ήταν μια πολύ μεγάλη έμπνευση που υπήρχε σε όλο τον Σερβικό λαό. Και στο κομμάτι της Σερβικής αριστοκρατίας εμφανίστηκαν ο Obrenović και ο Karađorđević που προσπαθούσαν να ενσωματώσουν αυτό το πνεύμα και αυτή την ταυτότητα προκειμένου να αποκαταστήσουν το Σερβικό Βασίλειο, τη μεγάλη Σερβία με την Ορθόδοξη Σερβική ταυτότητα, με τον Λόγο, ακολουθώντας το παράδειγμα των Νεμάνια για το είδος της ανάστασης του Σερβικού Λόγου μετά από μια τραυματική περίοδο πόνου.

Αλλά η εποχή που εμφανίζεται αυτό, όταν καταστράφηκε η Οθωμανική Αυτοκρατορία, ήταν η νεωτερική εποχή, όταν κυριαρχούσε ο Κυβελικός Λόγος, και όταν η Δύση βρισκόταν ήδη υπό την πλήρη κυριαρχία αυτού του μοντέρνου παγκόσμιου οράματος, όπου δεν υπήρχε χώρος για ένα τέτοιο είδος όπως ο Απολλώνιος Λόγος, η Χριστιανική παράδοση, η Αυτοκρατορία, το Βασίλειο ή οι ηρωικές αξίες των πολεμιστών. Όλα αυτά απαξιώθηκαν και καταστράφηκαν στη Δύση. Έτσι, η δυτική δύναμη που πολεμούσε εναντίον των Οθωμανών προσπάθησε να χρησιμοποιήσει αυτή τη θέληση του Σερβικού λαού για την αποκατάσταση της ταυτότητάς του ως εργαλείο για να καταστρέψει την παραδοσιακή Οθωμανική Αυτοκρατορία, να καταστρέψει την Αυστριακή Αυτοκρατορία και να εμποδίσει τη Ρωσική επέκταση στα Βαλκάνια. Έτσι οργάνωσαν μασονικές δομές στη Σερβία, έκαναν εκπαίδευση των Σέρβων εθνικιστών στο δημοκρατικό πνεύμα και προσπάθησαν επίσης να μπουν σε αυτή τη διαδικασία απελευθέρωσης για να προτείνουν το εθνικιστικό τους όραμα (3η πολιτική θεωρία), το φιλελεύθερο όραμα (1η πολιτική θεωρία) και μετά με τον Τίτο και τους άλλους, τη 2η πολιτική θεωρία. Και οι τρεις πολιτικές θεωρίες ήταν ένα είδος δικτύου (мрежа ή δίκτυ) που τοποθετήθηκε πάνω από τη Σερβική ταυτότητα, αλλά χωρίς καμία σύνδεση. Αυτό ήταν ένα είδος ασφυκτικού δικτύου, προκειμένου να μην αποκαλυφθεί με τη σωστή έννοια και να παρεκκλίνει η Σερβική ενέργεια και η αναγέννηση του Κατέχοντος με την άλλη έννοια.

Αλλά υπήρχαν πολλοί Λόγοι σε αυτή τη Σερβική απελευθέρωση. Υπήρχε η εσωτερική βαθιά ταυτότητα του Κατέχοντος των Νεμάνια, ο αγνός Σερβικός Λόγος. Υπήρχε δυτική Ευρωπαϊκή επιρροή. Υπήρχε η Ρωσική πραγματιστική ή Ορθόδοξη Αυτοκρατορία, πολύ φιλικός Λόγος, ίσως για πραγματιστικούς λόγους από τη συγγένεια της Τρίτης Ρώμης και της Μόσχας με την ίδια αντίθεση κατά των Δυτικών δυνάμεων. Υπήρχε ένα είδος διαφορετικής μορφής αυτού που ονομάζω αρχαιο-νεωτερικότητα. Η αρχαιο-νεωτερικότητα δεν είναι νεωτερικότητα όπως στη Δύση. Όπως στη Δύση υπήρχε η παράδοση και η μείωση της παράδοσης ήταν η ανάπτυξη της Νεωτερικότητας (άρα είτε η νεωτερικότητα είτε η παράδοση). Αλλά η αρχαιο-νεωτερικότητα είναι εκεί όπου η παράδοση και η νεωτερικότητα συνυπήρχαν με έναν πολύ κακό και άρρωστο τρόπο. Έχεις κάτι ή έχεις κάτι αντίθετο. Έχεις παράδοση ή έχεις νεωτερικότητα. Αυτή ήταν η περίπτωση της Δυτικής Ευρώπης. Αλλά για τη Ρωσία ή τη Σερβία, υπήρχε η αρχαιο-νεωτερικότητα. Είσαι ταυτόχρονα υπέρ του εκσυγχρονισμού και ταυτόχρονα υπέρ των αρχαϊκών ριζών. Έτσι δημιουργήθηκε ένα είδος σχιζοφρενικής κοινωνίας. Η Ρωσική κοινωνία μετά τον Μέγα Πέτρο είναι καθαρά αρχαιομοντέρνα και σχιζοφρενική.

Υποθέτω ότι κάτι τέτοιο παράγεται και εδώ. Ο Σερβικός Λόγος ήταν μετά το τέλος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας σχιζοφρενής και αρχαιο-μοντέρνος όταν οι νόμιμες αξιώσεις για την αποκατάσταση του Σερβικού Λόγου αναμείχθηκαν με την εκσυγχρονιστική δημοκρατική φιλελεύθερη σοσιαλιστική εθνικιστική παράδοση. Μπλόκαραν και τα δύο γιατί είναι δύο Λόγοι. Η νεωτερικότητα είναι ο Λόγος της Κυβέλης και ο ενδο-Σερβικός Λόγος είναι ο Λόγος του Απόλλωνα και ο Λόγος του Διονύσου. Αυτή λοιπόν ήταν μια βαθιά νοολογική αντίφαση που δεν παρατηρήθηκε, δεν έγινε αποδεκτή ως τέτοια και δεν θεραπεύτηκε και αυτό δημιούργησε μια άρρωστη κοινωνία, γιατί η αρχαιο-μοντέρνα είναι μια άρρωστη κοινωνία. Αυτό ισχύει και για πολλές άλλες κοινωνίες. Αλλά η διαφορά μεταξύ της Δυτικής κοινωνίας και της αρχαιο-μοντέρνας κοινωνίας είναι ακριβώς ότι στην Ευρώπη, η νεωτερικότητα εισήλθε στην κοινωνία με τον λογικό τρόπο, ακολουθώντας την Αριστοτελική λογική (νεωτερικότητα ή παράδοση. Αν έχεις κάτι μοντέρνο σε εκείνο τον τόπο δεν πρέπει να έχεις κάτι παραδοσιακό). Έτσι καταστρέφεις, για παράδειγμα, τη μοναρχία και εγκαθιστάς τη δημοκρατία. Και αυτό ήταν το ίδιο. Εκκλησία ή αθεΐα. Στην αρχαιο-νεωτερική κοινωνία, αθεΐα και εκκλησία, δημοκρατία και βασίλειο, παράδοση και νεωτερικότητα συνυπάρχουν με πολύ κακό τρόπο χωρίς να παρατηρεί ο ένας τον άλλον. Αυτό δημιουργεί μια διπλή ερμηνευτική ανάγνωση. Έτσι τα πάντα είναι διπλά. Είναι καθαρά διπολική ασθένεια, γιατί βλέπεις κάτι, το ερμηνεύεις με δύο αντιφατικούς τρόπους ταυτόχρονα. Έτσι υπάρχει δημοκρατία ή δεν υπάρχει δημοκρατία. Δημοκρατία και δικτατορία είναι το ίδιο.

Αυτό λοιπόν δεν είναι Διονυσιακό, αλλά αυτό που έχουμε ονομάσει, σύμφωνα με τον Ζιλμπέρ Ντουράν, μυστικιστικό νυχτερινό. Βλέπουμε ένα πράγμα και το ονομάζουμε με εντελώς διαφορετικό όνομα. Αυτή είναι σχιζοφρενική στάση, διότι πρόκειται για διάσπαση της προσωπικότητας. Και στη Δυτική Ευρώπη υπήρχε η ξεκάθαρη προσωπικότητα- δέχεσαι τη νεωτερικότητα ή δέχεσαι την παράδοση. Στη δική μας κοινωνία αυτό ήταν η αρχαιο-νεωτερικότητα. Αποδοχή και των δύο. Ο Σερβικός Λόγος και ο φιλελευθερισμός ή ο κομμουνισμός ή ο εθνικισμός που ανήκουν σε εντελώς διαφορετικό πλαίσιο χωρίς να το αντιλαμβάνεται κανείς. Δεν είναι συνειδητό ψέμα. Είναι ασυνείδητο ψέμα. Συνειδητό ψέμα είναι όταν ξέρουμε την αλήθεια και την κρύβουμε, αλλά ασυνείδητη αλήθεια είναι όταν δεν ξέρουμε την αλήθεια και δεν μας ενδιαφέρει. Έτσι λέμε ψέματα ακριβώς επειδή δεν έχουμε κανένα ενδιαφέρον για την αλήθεια καθόλου. Αυτό λοιπόν είναι η αρχαιο-νεωτερικότητα και υποθέτω ότι στο τέλος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, στην αρχή της ανεξαρτησίας της σημερινής Σερβίας υπήρχε ακριβώς αυτό το στοιχείο - αυτό το μείγμα μεταξύ Τσέτνικ, μεταξύ κομμουνιστών, μεταξύ φιλελεύθερων, μεταξύ μασόνων, μεταξύ παραδοσιακότητας, μεταξύ Ορθόδοξων Παπών και όλο αυτό το μείγμα ήταν εντελώς αρχαιο-νεωτερικό χωρίς σαφώς καθορισμένη διαχωριστική γραμμή.

Αυτή ήταν η δημιουργία της Γιουγκοσλαβίας. Πρώτα η Γιουγκοσλαβία είχε δύο αντιφατικές αναγνώσεις  για την ίδια. Η πλειονότητα των Σέρβων είδε σε αυτό την αποκατάσταση της Μεγάλης Σερβίας και αυτό ήταν το τέλος της κυριαρχίας του Karađorđević που προκάλεσε τις αντιδράσεις όλων των άλλων (κυρίως τις αντιδράσεις των Κροατών). Γιατί κάπως έτσι έβλεπαν οι Σέρβοι τη Γιουγκοσλαβία. Αυτή ήταν η κυριαρχία των Σέρβων, η αναδημιουργία της Μεγάλης Σερβίας και η επιστροφή στη δυναστεία του Ντούσαν σε νέα κατάσταση, αλλά ταυτόχρονα αυτή ήταν μια δημοκρατία με εντελώς νεωτεριστική ιδεολογία, με ισορροπία συμφερόντων και αστικού τύπου στο κέντρο. Έτσι το υλιστικό, εμπορικό και εγωιστικό στοιχείο ήταν κυρίαρχο στην εθνικιστική ή φιλελεύθερη έννοια. Αυτό ήταν το αρχαιο-νεωτερικό μείγμα της κοινωνίας. Και αυτός ήταν ο λόγος της παρανόησης των συνιστωσών της Γιουγκοσλαβίας. Αυτό δεν ήταν διεθνισμός. Αυτό δεν ήταν καθαρά φιλελευθερισμός. Δεν ήταν αυτοκρατορία. Δεν ήταν συνομοσπονδία. Αυτό ήταν κάτι το αρχαιο-μοντέρνο.

Και κάθε πόλος στην πρώιμη Γιουγκοσλαβία είχε τη δική του ανάγνωση του τι συνέβαινε. Έτσι, για τους Σέρβους αυτή ήταν η νίκη και επίσης για τους ριζοσπάστες Τσέτνικς αυτό ήταν το είδος της επιστροφής στις ρίζες, αυτό ήταν το είδος της ολοκλήρωσης της αποστολής της παράδοσης του Κατέχοντος. Για τους άλλους αυτό ήταν η συμβατική, καθαρά πολυεθνική συνομοσπονδία που οργανώθηκε από καθαρά πραγματιστικούς υλιστικούς αστικούς λόγους. Υπήρχε πολλαπλότητα στην ανάγνωση της Γιουγκοσλαβίας. Υπήρχε το τέλος στη Γερμανική κατοχή. Και ο αγώνας των δύο δυνάμεων- κομμουνιστών παρτιζάνων και Τσετνικών και μοναρχικών παρτιζάνων. Εκεί ήταν που το μέλλον της Γιουγκοσλαβίας μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο καθορίστηκε σε αυτή τη μάχη. Και η νίκη της Σοβιετικής Ένωσης επί του Ναζιστικού καθεστώτος ήταν ο λόγος που η δεύτερη πολιτική θεωρία κυριάρχησε στην Ανατολική Ευρώπη και στη Γιουγκοσλαβία επίσης.

Έτσι, η νέα Γιουγκοσλαβία βασίστηκε στη δεύτερη πολιτική θεωρία, αλλά την ίδια στιγμή αυτή ήταν η νέα ανάγνωση του τι είναι Γιουγκοσλαβία, με τον Μαρξισμό εντελώς ξένο προς την συγκεκριμένη ανάπτυξη της χωριατικης αγροτικής Σερβικής κοινωνίας με την αρχαϊκή παράδοση, με τις εν μέρει εκσυγχρονισμένες πόλεις και αυτό ήταν το νέο είδος της αρχαιο-νεωτερικότητας, όπου η καθαρή μορφή του Σερβικού Λόγου ήταν απαγορευμένη. Αυτό το έβγαζαν από τη μέση, το θεωρούσαν αντιφρονούντα και οι Τσέτνικς διώκονταν ως αντεπαναστατικές τάσεις. Απαγορεύτηκε λοιπόν η καθαρή Ορθόδοξη εκδοχή του Σερβικού Λόγου. Υπήρχε ένα είδος κυριαρχίας της δεύτερης πολιτικής θεωρίας του Μαρξισμού, απολύτως Κυβελικής. Και αυτό ήταν ένα είδος νέας Γιουγκοσλαβίας.

Αλλά όταν η δεύτερη πολιτική θεωρία άρχισε να κλονίζεται στη Σοβιετική Ένωση, αυτό επηρέασε και τη Γιουγκοσλαβία. Και με τον Μιλόσεβιτς, η Σερβική ανάγνωση της Γιουγκοσλαβίας επανεμφανίστηκε. Έτσι, αυτό ήταν ένα είδος εθνικιστικής αντίδρασης, που δεν ήταν ξεκάθαρη φιλοσοφικά και δεν εξηγήθηκε. Αλλά διαισθητικά ο Σερβικός αγώνας για τη Γιουγκοσλαβία ήταν ο αγώνας για αυτή την ανάγνωση του Κατέχοντος του Σερβικού κράτους. Αυτό ήταν και το τελευταίο μεγαλείο του αγώνα των Σέρβων για τη Република Српска, για τη Српска Крајина, την Книнска Крајина, τη Σλοβενία, τη Baranya και τη Δυτική Srijem... και την τελευταία στιγμή ο αγώνας για το Κοσσυφοπέδιο εναντίον των Αλβανών. Έτσι οι Σέρβοι με τον Μιλόσεβιτς, θεώρησαν τη Γιουγκοσλαβία ως οντότητα του Κατέχοντος ασυνείδητα, χωρίς να το λένε ξεκάθαρα, χωρίς να το εξηγούν. Και το έλεγαν αυτό με πολύ αμήχανη γλώσσα, προσπαθώντας να το προσαρμόσουν στην κομμουνιστική, στην εθνικιστική ατζέντα, στη δυτική φιλελεύθερη. Έτσι, αυτή ήταν η αρχαιο-μοντέρνα εκδοχή του Σερβικού Λόγου και αυτή ηττήθηκε. Αλλά όπως κάθε ήττα αυτού του είδους του Λόγου, έχει και κάτι θετικό μέσα της. Όπως ο αγώνας του Κοσσυφοπεδίου, είναι ο αγώνας για το φως. Κάθε Σέρβος ήρωας που έδωσε τη ζωή του για την υπεράσπιση της Γιουγκοσλαβίας, θυσίασε τη ζωή του για την υπόθεση αυτού του Λόγου του φωτός, για τη βαθιά αποστολή του Κατέχοντος. Στην περίπτωσή τους, δεν υπήρχε σύμβαση. Αυτό ήταν το λάθος. Αυτή ήταν η ξεκάθαρη διάρρηξη στην πραγματικότητα της Σερβικής ταυτότητας. Επένδυσαν το αίμα και τη ζωή τους σε αυτή τη Σερβική ταυτότητα και αυτό δεν μπορούσε να εξαφανιστεί χωρίς ίχνος. Αυτή ήταν η συνέχεια της μάχης του Κοσσυφοπεδίου. Αυτή ήταν η συνέχεια της Σερβικής πορείας στην ιστορία. Και αυτό ήταν η προετοιμασία για το μέλλον, για το πραγματικό εσχατολογικό, του Κατέχοντος Σερβικό μέλλον.

Μετά από αυτό, με την προδοσία της Ρωσίας, η οποία πρόδωσε τον εαυτό της τη δεκαετία του '90 και μετά, υπήρξε ένα είδος πραγματικής στιγμής του Σερβικού κράτους. Αυτή η ήττα αναγνωρίστηκε από την κοινωνία, το κράτος και τον Σερβικό λαό. Η Ρωσία δεν μπορούσε να αποτελέσει ένα είδος πραγματικής εναλλακτικής λύσης στον εκσυγχρονισμό ή στον εκδυτικισμό. Υπάρχει η πρώτη πολιτική θεωρία που κυριαρχεί τώρα με την καθαρά Κυβελική έννοια. Αλλά πού είναι τώρα ο Σερβικός Λόγος; Υποθέτω ότι είναι εδώ. Βρίσκεται στον Σερβικό λαό, στη Σερβική ταυτότητα, στον Σερβικό χώρο και στη Σερβική κουλτούρα. Και έχοντας δεχτεί αυτή την ήττα, αυτή η ήττα πρέπει πρώτα απ' όλα να κατανοηθεί και να αποκρυπτογραφηθεί, να ερμηνευτεί σωστά για να προχωρήσουμε περαιτέρω στη Σερβική ιστορία, διότι τώρα το πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε με τον Σερβικό Λόγο είναι σχεδόν το ίδιο που έχουμε με την άλλη μορφή του Απολλώνιου Λόγου και του Διονυσιακού με τη Διονυσιακή-Απολλώνια έννοια. Έτσι υπάρχει ο τεράστιος πλανητικός αγώνας που έχει χαθεί σχεδόν από όλους. Ίσως εμείς οι Ρώσοι έχουμε την εικόνα ότι αντιστεκόμαστε ακόμα ή οι Σύριοι ή οι Ιρανοί αντιστέκονται ακόμα. Αλλά η κυριαρχία της δύναμης που έχει ξεπεράσει τον αγώνα των Σέρβων δεν είναι μόνο η Δύση ή οι Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά κάτι βαθύτερο. Σε αυτή την αίσθηση, δεν θα πρέπει να είναι λόγος για απόγνωση. Επειδή η δύναμη της Κυβέλης ή η επιστροφή της Μεγάλης Μητέρας είναι ένα είδος ερχομού του Αντίχριστου ή απελευθέρωσης του Σατανά από την άβυσσο και αυτό σχεδιάστηκε και αφέθηκε να συμβεί από τον Θεό. Και αυτή είναι η τελική δοκιμασία. Νομίζω ότι όσον αφορά τον Σέρβικο Λόγο, τώρα είναι η στιγμή να μην κατηγορήσουμε το κράτος ή την κοινωνία, ή τη Ρωσία ή τη Δύση για ό,τι κάνουν, αλλά να επικεντρωθούμε ακριβώς στην καλλιέργεια αυτού του Λόγου αντί για όλα τα άλλα, επειδή είναι μια προγραμματισμένη δοκιμασία, ίσως η τελευταία. Ίσως και όχι. Ίσως να υπάρξει μια ακόμη δοκιμασία, ένας ακόμη αγώνας, μια ακόμη ευκαιρία, όπως έχετε ως Σέρβοι δύο ευκαιρίες: τη δημιουργία της πρώτης Γιουγκοσλαβίας και ο αγώνας του Μιλόσεβιτς και την εθνικιστική ανανέωση. Και οι δύο ευκαιρίες χάθηκαν. Και οι δύο. Αλλά ίσως υπάρξει η νέα.

Αν υπάρχει η ζωντανή παράδοση, αν υπάρχει το ζωντανό Σερβικό Dasein, θα μπορούσε να κάνει ένα είδος ανάλυσης του γιατί χάθηκε αυτό, πώς δεν πρέπει να επαναλάβουμε το λάθος του άλλου, πώς να υπερασπιστούμε την καθαρή μορφή του Σερβικού Λόγου ενάντια σε αυτή την επίθεση, γιατί τίποτα δεν έχει τελειώσει ακόμα. Έτσι, όταν οι Σέρβοι είναι, υπάρχει το Σερβικό Dasein, υπάρχει το Σερβικό κράτος. Αυτό είναι ήδη κάτι. Ίσως είναι λίγο άβολο στην πραγματική κατάσταση, αλλά είναι. Και αυτό είναι πολύ σημαντικό. Αυτό είναι ήδη κάτι που πρέπει να αδράξουμε ως ευκαιρία, όχι ως απάντηση, όχι ως απάντηση, αλλά ως κάτι που αποτελεί θετική Σερβική αξία. Σερβικός λαός, Σερβική παράδοση, Σερβικός πολιτισμός, Σερβική κληρονομιά, Σερβικό κράτος, Σερβική εκκλησία, Σερβικός Χριστιανισμός. Έτσι έχουμε πολλά πράγματα τώρα και επειδή υπάρχει πνευματικός αγώνας, όχι υλικός. Δεν έχει καμία σύγκριση με τις υλικές πτυχές. Όλα αυτά είναι δευτερεύοντα. Αν δώσουμε την πνευματική μάχη, κερδίζουμε τα πάντα. Αν μπορέσουμε να κερδίσουμε μία Σερβική καρδιά, θα μπορούσαμε να κερδίσουμε τα πάντα. Η μάχη έχει τελειώσει και αυτή είναι η νίκη. Αυτός είναι λοιπόν ο αγώνας για τον άνθρωπο που γίνεται απάνθρωπος. Αυτή δεν είναι η υλική ατομική αντιπαράθεση μεταξύ των μαζών της ύλης. Υπάρχει το ανθρώπινο πνεύμα και ο αγώνας είναι μέσα μας και ο Λόγος είναι μέσα μας. Δεν είναι κάτι που μας επιβάλλεται απ' έξω. Έτσι, εμείς είμαστε ο Λόγος και ο Λόγος ενεργεί μέσα από εμάς. Και ο Σερβικός Λόγος ενεργεί και ζει μέσα από τους Σέρβους ως αιώνιος ή ίσως όχι αιώνιος, διαρκώντας συνεχώς μέχρι το τέλος του χρόνου.

Έτσι πιστεύω ότι ο Σερβικός λαός επιλέχθηκε για να διατηρήσει την ταυτότητά του μέχρι το τέλος του χρόνου και να επανεμφανιστεί την τελευταία στιγμή της ιστορίας στο πλευρό του Θεού και του Χριστού και του Λόγου του Απόλλωνα και αυτής της καθετότητας για να συμμετάσχει στη γενική παγκόσμια μάχη του Κοσσυφοπεδίου ή να δημιουργήσει την παγκόσμια αυτοκρατορία του φωτός, την αυτοκρατορία του Χριστού, της οποίας η προτύπωση ήταν το Βασίλειο των Νεμάνια και του Ντούσαν του Ισχυρού. Αυτή είναι λοιπόν λίγο-πολύ η έκθεσή μου για τον Σερβικό Λόγο. Και θα μπορούσαμε επίσης να πούμε ότι η Γιουγκοσλαβία και η σημερινή Σερβία ήταν και είναι simulacrum(ομοίωμα) της πραγματικής Σερβίας. Είναι ξεκάθαρο. Αλλά το simulacrum είναι ως αρχαιο-νεωτερικότητα. Είναι εν μέρει αρχαϊκό και εν μέρει διεστραμμένο και καρικατούρα. Πρέπει λοιπόν να λύσουμε το πρόβλημα του simulacrum και να αποκαταστήσουμε την αυθεντικότητα και την καθαρή κατάσταση αυτού που δεν είναι simulacrum και που κρύβεται πίσω από το simulacrum. Πρέπει λοιπόν να εξάγουμε τον κόκκο της αληθείας από αυτό.

Μετάφραση Ρήγας Ακραίος