Πέρυσι, το 2020 συμπληρώθηκαν ακριβώς εκατό χρόνια από την έκδοση στη Σόφια του θεμελιώδους έργου του Νικολάι Τρουμπέτσκοϊ: "Η Ευρώπη και η ανθρωπότητα". Από εκείνη τη στιγμή μπορούμε να μιλάμε για την ανάδυση μιας ριζικά νέας ρωσικής πολιτικής φιλοσοφίας: του Ευρασιατισμού.
Ο Ευρασιατισμός έχει ενδιαφέρον, διότι μπορεί να χαρακτηριστεί ως η κορωνίδα της ρωσικής συντηρητικής πολιτικής σκέψης, εκείνη η εκδοχή της που αντιτάχθηκε στο μέγιστο βαθμό στη Νεωτερικότητα, η οποία μέχρι τότε είχε πλήξει τον Ευρωπαϊκό πολιτισμό. Ο Ευρασιατισμός σε αυτόν τον βαθμό κληρονομείται από τους Σλαβόφιλους, τον Ντανιλέφσκι, τον Λεόντιεφ.

Ωστόσο, μια σημαντική διάκριση του Ευρασιατισμού είναι η ολοκληρωμένη επεξεργασία του δόγματος του κράτους και της πολιτικής, των ιδανικών αρχών οργάνωσης της πολιτικής εξουσίας και του κράτους στη Ρωσία.

Το σημείο βρίσκεται σε ένα ριζικά διαφορετικό πλαίσιο στο οποίο έζησαν και σκέφτηκαν - μια τραυματική εμπειρία - μια επανάσταση, ένας εμφύλιος πόλεμος, η κατάρρευση της ιστορικής Ρωσίας και η ανάδυση στη θέση της ενός ιδιαίτερου πολιτικού σχηματισμού της ΕΣΣΔ. Αυτό απαιτούσε αφενός την επανεκτίμηση του παρελθόντος, αφετέρου την εύρεση σε αυτό το παρελθόν αιώνιων, διαχρονικών πυλώνων που θα συνέβαλαν στην υπόθεση της αναγέννησης της Ρωσίας.

Πώς να ταξινομήσουμε τις φιλοσοφικές απόψεις των Ευρασιατών; Αν λάβουμε υπόψη μας τη θεωρία του "πριγκιπικού/πρωταρχικού υποκειμένου" που διεξήγαγε ο Αλεξάντερ Ντούγκιν στη "Νοομαχεία", σημειώνοντας τη βιογραφία των ιδρυτών του ευρασιατισμού, ιδιαίτερα του Πέτρου Σαβίτσκι (ένας πραγματικός χαρακτήρας από τη "Λευκή Φρουρά" του Μπουλγκάκοφ), τότε μπορούμε να παραδεχτούμε ότι άλλη πολιτική φιλοσοφία εκτός από την πλατωνική με τέτοιο υπόβαθρο και τέτοιο έργο, δύσκολα θα μπορούσαν να βρούμε.

Ως εκ τούτου, η πρόταση είναι να δούμε τον Ευρασιατισμό ως μια μορφή Ρωσικού πολιτικού Πλατωνισμού , ίσως την πιο εντυπωσιακή του, αλλά από την άλλη πλευρά, αρκετά σχηματική, αποσφαλματωμένη σε μια πληθώρα σαφών και συνεκτικών διατυπώσεων και εννοιών.

Αν τις εξετάσουμε πιο προσεκτικά, πρώτον, οι πλατωνικές ρίζες είναι σαφώς ορατές, και δεύτερον, η εντυπωσιακή ομοιότητα του κράτους των Ευρασιατών με το σχήμα της κρατικής, πολιτικής και κοινωνικής δομής που περιγράφει ο μεγάλος μας πλατωνιστής π. Πάβελ Φλορένσκι στο έργο του "Προτεινόμενη κρατική δομή στο μέλλον", γραμμένο επίσης σε μια κατάσταση πολύ τραυματικής εμπειρίας - εν αναμονή του επικείμενου θανάτου.

Οντολογικός δομισμός

Ας περάσουμε πρώτα στις ενδιαφέρουσες θέσεις του Ελβετού ερευνητή

Ο Patrick Serriot πίστευε ότι η ιδεολογική βάση του Ευρασιατισμού είναι ο ειδικός οντολογικός δομισμός, ή αν μπορούμε να πούμε ο πλατωνικός δομισμός ("Το έργο της δομής και της ακεραιότητας: για τις πνευματικές καταβολές του δομισμού"). Η θέση ότι ο στρουκτουραλισμός του Levi Strauss γεννήθηκε από τη γλωσσολογία του Trubetskoy, μέσω του Roman Yakobson, ο οποίος λειτούργησε ως συνδετικός κρίκος. Ο Trubetskoy επηρεάστηκε από τη δομική γεωγραφία του Savitsky.

Όπως σημειώνει συγκεκριμένα ο Ρώσος ερευνητής του ευρασιατισμού Rustem Vakhitov, διερευνώντας τις σκέψεις του Savitsky στα τέλη της δεκαετίας 1920-1930, "η βασική ιδέα της αντίληψης του Savitsky ήταν ότι όλα τα επίπεδα του είναι διαπερνώνται από οργανωτικές ιδέες (eidos), γεγονός που μας επιτρέπει να μιλάμε για δράση στο σύμπαν του κοινού περιοδικού νόμου". Σύμφωνα με τον Σαβίτσκι, "μια οργάνωση είναι ένα πνεύμα που κατοικεί μέσα στην ύλη" και η παρουσία αυτού του πνεύματος συνδέεται με το γεγονός ότι ο κόσμος κυβερνάται από τον θεϊκό νου.

Τοπική ανάπτυξη - η κάθοδος μιας ιδέας

Η ευρασιατική θεωρία της τοπικής ανάπτυξης συνδέεται επίσης άμεσα με την έννοια της οργανωτικής ιδέας.

Η ουσία της τοπικής ανάπτυξης ως σύνθεση του χώρου και του πολιτισμού είναι μια οργανωτική ιδέα που οργανώνει το περιεχόμενο της τοπικής ανάπτυξης. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η οργανωτική ιδέα εκδηλώνεται στον ανθρώπινο νου, σε άλλες εκδηλώνεται στα πράγματα. Αλλά είναι η ιδέα που έρχεται πρώτη. Στο άρθρο "Η Δύναμη της Οργανωτικής ιδέας" ο Σαβίτσκι ισχυρίζεται "την ανεξάρτητη ύπαρξη της οργανωτικής ιδέας που διαπερνά την κοινωνική πραγματικότητα," η εἰδος ελέγχει το φαινόμενο ", και" τη νόηση.

Ως εκ τούτου, προκύπτει η έννοια της ιδεοκρατίας - ως όχι απλώς υπηρετούσα κάποια αφηρημένη έννοια, αλλά ως υπηρετούσα μια ιδέα με την πλατωνική έννοια.

Ιδεοκρατία με την πλήρη έννοια της λέξης είναι η ικανότητα να ανυψώνεσαι σε μια οργανωτική ιδέα, να την κατανοείς. Μόνο μια τέτοια ιδέα μπορεί να είναι ιδέα ενός ηγεμόνα, επαληθεύοντας την αυθεντικότητα της πολιτικής και κοινωνικής τάξης. Και αν συνεχίσουμε αυτή τη σκέψη, οι κυβερνήτες μπορούν να είναι μόνο εκείνοι που μπόρεσαν να πραγματοποιήσουν την ανάβαση στην ιδέα.

Παραδείγματα τέτοιων οργανωτικών ιδεών μπορεί να είναι η ιδέα της Αυτάρκειας ή η ιδέα της δημόσιας-ιδιωτικής οικονομίας, στην οποία η Ρωσία θα είναι πάντα διατεθειμένη κατά τη γνώμη του Σαβίτσκι και στην οποία αργά ή γρήγορα θα στραφεί η Ρωσία υπό οποιαδήποτε κυβέρνηση.

Ωστόσο, η πραγματική ευρασιατική ελίτ πρέπει να κατανοήσει αυτές τις ιδέες, να τις αντιμετωπίσει συνειδητά, σε αντίθεση με τις ελίτ της Ρωσίας των Ρομανώφ ή της Σοβιετικής Ρωσίας.

Όπως σημειώνει ο Σαβίτσκι σε ένα άλλο έργο του, "η ρωσική Αυτάρκεια δικαιολογείται πλήρως στο εσωτερικό του ευρασιατικού συστήματος, σε αυτό είναι απαραίτητη και αναγκαία. Προκύπτει από το δόγμα της Ρωσίας-Ευρασίας ως ένα ιδιαίτερο είδος "συμφωνικής προσωπικότητας", ανταποκρίνεται πλήρως στην ευρασιατική θέση της Ρωσίας ως ενός ιδιαίτερου γεωγραφικού, ιστορικού, εθνογραφικού, γλωσσικού κ.λπ. κόσμου. "

Ιδεοκρατία: η εξουσία των "φρουρών"

Οι έννοιες της "ευρασιατικής επιλογής" και της "ιδεοκρατίας" κατέχουν κεντρική θέση στην πολιτική φιλοσοφία του ευρασιατισμού. Όπως όλοι οι εκπρόσωποι της πλατωνικής φιλοσοφίας, οι Ευρασιανοί πιστεύουν ότι ο καλύτερος πρέπει να κυβερνά, για αυτό πρέπει να δημιουργηθεί ένα σύστημα ανατροφής της ελίτ, η αξία της θυσίας πρέπει να ενυπάρχει στην ελίτ.

"Το σημάδι επιλογής της ιδεοκρατικής επιλογής θα πρέπει να είναι όχι μόνο μια γενική προοπτική αλλά και η προθυμία να θυσιαστεί κανείς σε μια ιδέα-ηγεμόνα. Αυτό το στοιχείο της θυσίας, η συνεχής κινητοποίηση, το βαρύ φορτίο που συνδέεται με το να ανήκει κανείς στην κυβερνητική επιλογή είναι απαραίτητο για να εξισορροπηθούν εκείνα τα προνόμια που αναπόφευκτα συνδέονται επίσης με αυτό το ανήκειν", σημειώνει ο Nikolai Trubetskoy στο άρθρο του "Περί της ιδέας του ηγεμόνα ενός ιδεογραφικού κράτους".

Ταυτόχρονα, ο φιλόσοφος σημειώνει ότι "η ιδέα του ηγεμόνα ενός πραγματικά ιδεοκρατικού κράτους δεν μπορεί παρά να είναι προς όφελος του συνόλου των λαών που κατοικούν σε αυτόν τον ιδιαίτερο αυτοκρατορικό κόσμο. "

Εξίσου εύκολα μπορεί κανείς να βρει πλατωνικές ιδέες και στον κυριότερο ευρασιατικό νομικό Νικολάι Αλεξέγιεφ.

Ο Alekseev δεν μιλάει για ιδεοκρατία, αλλά για ιδεαλισμό, προσπαθώντας να αποφύγει τον υπερβολικό ψυχολογισμό της έννοιας της ιδέας.

Σύμφωνα με τον Alekseev, η ιδέα δεν είναι μία από τις πολλές έννοιες του υπάρχοντος, αλλά "ένα αναγκαίο, ολοκληρωμένο, στοχαστικά και νοητικά απτό σημασιολογικό πρόσωπο του κόσμου". Αυτή είναι η αλήθεια, όχι κάποια υποκειμενική αναπαράσταση (η οποία συχνά δηλώνεται με την έννοια της ιδέας).
Σε αυτόν που οδηγεί την επιλογή, σύμφωνα με τον Αλεξέγιεφ, "πρέπει να αποκαλυφθεί η ύψιστη θρησκευτική και φιλοσοφική αλήθεια, την οποία πρέπει να υπηρετήσει και η οποία δεν μπορεί παρά να ενωθεί σε ένα ενιαίο σύνολο"

Η ιδέα του ηγεμόνα σε αυτή την προοπτική δεν είναι απλώς κάτι εξωτερικό, που επιβάλλεται στον λαό, αλλά κάτι που βρίσκεται μέσα του. Ταυτόχρονα, στο κράτος εγγύησης του Αλεξέγιεφ, το ηγετικό σύστημα είναι οι "φύλακες" της ιδέας.

"Στο εγγυητικό κράτος, η ιδέα που έχει εγκριθεί στο σύνταγμα είναι καθοδηγητική και ενεργεί. Εμπνέει το ηγετικό στρώμα, το οποίο είναι το σύνολο των υπερασπιστών της, των "φρουρών" της, (μια προφανής πλατωνική εικόνα των συντακτών) των υπηρετών της", σημειώνει ο Αλεξέγιεφ. Στην πραγματικότητα, αυτοί εμπειρούνται και εγγυώνται ότι το κράτος υπηρετεί την ιδέα.

Συμπέρασμα:
Ο Ευρασιατισμός μπορεί να γίνει κατανοητός και να έχει νόημα ως ολοκληρωμένο σύστημα μόνο στο πλαίσιο της Πλατωνικής πολιτικής φιλοσοφίας. Τότε όλες οι έννοιες και η μεθοδολογία είναι σαφείς και ουσιαστικές. Διαφορετικά, εμφανίζεται σαν ένα αμάλγαμα ασαφών εννοιών και θεωριών.
Ο Πλατωνισμός ως σημασιολογικός άξονας του Ευρασιατισμού μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να διαχωρίσει από τις βασικές έννοιες του Ευρασιατισμού τις έννοιες ή τις αντιλήψεις του Αρχαιομοντερνισμού.
Ο Ευρασιατισμός μπορεί και πρέπει να κατανοηθεί από τους ίδιους τους Ευρασιάτες ως Πλατωνισμός. Όλα τα έργα θα πρέπει να ξαναδιαβαστούν αποκλειστικά από τη θέση μιας Πλατωνικής κοσμοθεωρίας. Όλες οι άλλες ερμηνείες είναι ο λόγος για το έργο της πνευματικής αναζήτησης.
Όλες οι έννοιες του Ευρασιατισμού, ιδίως: η ιδεοκρατία, η ευρασιατική επιλογή, το εγγυητικό κράτος, η οργανωτική ιδέα (ως αρχή της μεθοδολογίας) μπορούν να θεωρηθούν ως η βάση για την οικοδόμηση μιας ολοκληρωμένης πολιτικής Πλατωνικής φιλοσοφίας στη Ρωσία και το σχέδιο του Ρωσικού Πλατωνικού κράτους.

μετάφραση Ακρωγηγίξ