Η ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΟΥ ΚΑΥΚΑΣΟΥ
Πρωτεύουσες καρτέλες
Ο Νότιος Καύκασος συνιστά ένα σοβαρό πρόβλημα για τη Ρωσία. Το ίδιο ισχύει και για το σύνολο των κοντινών περιοχών, με εξαίρεση τη Λευκορωσία. Μόνο με το Μινσκ οι σχέσεις είναι θεμελιωδώς υγιείς και αξιόπιστες. Σε όλες τις υπόλοιπες είναι άκρως προβληματικές.
Το ζήτημα έγκειται στην έλλειψη σαφούς στρατηγικής. Τα τελευταία τριάντα χρόνια, η Ρωσία κινείται ταυτόχρονα προς τρεις κατευθύνσεις:
1. Επιδίωξε να ενσωματωθεί στον δυτικοκεντρικό παγκοσμιοποιημένο κόσμο (αρχικά άνευ όρων, στη συνέχεια, υπό τον Πούτιν, με τον όρο της διατήρησης της ανεξαρτησίας της),
2. Ενίσχυσε τη δική της κυριαρχία (τόσο απέναντι στη Δύση όσο και απέναντι στα γειτονικά κράτη),
3. Προσπάθησε να διαδραματίσει ηγετικό ρόλο στον μετασοβιετικό (αυτοκρατορικό) χώρο και εν μέρει να προωθήσει (μη συστηματικά, αποσπασματικά και αντιφατικά) την ευρασιατική ολοκλήρωση.
Και τα τρία σκέλη τράβηξαν τη χώρα προς διαφορετικές κατευθύνσεις και απαίτησαν αλληλοαποκλειόμενες στρατηγικές. Ως αποτέλεσμα, βρεθήκαμε εδώ που βρισκόμαστε τώρα, μετά την Ειδική Στρατιωτική Επιχείρηση (ΕΣΕ): σε άμεση αντιπαράθεση με τη Δύση για τον μετασοβιετικό χώρο.
Ωστόσο, εξακολουθούμε να διστάζουμε να δηλώσουμε ανοιχτά τους στόχους της ΕΣΕ στη γεωπολιτική τους διάσταση. Θα ήταν σκόπιμο να αναγνωρίσουμε με ηρεμία και ψυχραιμία ότι θα αγωνιστούμε μέχρι την πλήρη συνθηκολόγηση του ναζιστικού καθεστώτος στο Κίεβο και την εγκαθίδρυση άμεσου στρατιωτικοπολιτικού ελέγχου (που είναι το μοναδικό νόημα της αποστρατιωτικοποίησης και της αποναζιστικοποίησης) σε ολόκληρη την επικράτεια της πρώην Ουκρανίας. Και είμαστε έτοιμοι να πολεμήσουμε όσο χρειαστεί για να πετύχουμε τη νίκη. Αυτή η σαφήνεια θα επηρεάσει άμεσα ολόκληρη τη στρατηγική μας στις κοντινές περιοχές: Η Ρωσία δεν θα ανεχθεί σε καμία περίπτωση ρωσοφοβικά καθεστώτα και τάσεις σε αυτό το έδαφος.
Παρά την ασυνέπεια και την έλλειψη συστήματος, η γεωπολιτική έχει αποδείξει μια βασική αρχή τις τελευταίες δεκαετίες. Η εδαφική ακεραιότητα κάθε μετασοβιετικού κράτους μπορεί να διασφαλιστεί μόνο μέσω θετικών ή ουδέτερων σχέσεων με τη Ρωσία. Οποιαδήποτε απόπειρα άμεσης σύμπλευσης με τον εχθρό (και η Δύση είναι εχθρός - αυτό είναι γεωπολιτικό αξίωμα και όποιος το αμφισβητεί είναι είτε αδαής είτε πράκτορας ξένων συμφερόντων) θέτει σε κίνδυνο την εδαφική ακεραιότητα της χώρας που κάνει ένα τέτοιο βήμα.
Αυτό ξεκίνησε τη δεκαετία του 1990 με την Υπερδνειστερία, το Ναγκόρνο-Καραμπάχ (όταν το Αζερμπαϊτζάν είχε τη ρωσοφοβική παγκοσμιοποιητική κυβέρνηση του "Λαϊκού Μετώπου"), τη Νότια Οσετία και την Αμπχαζία.
Η Υπερδνειστερία παραμένει παγωμένη μέχρι σήμερα. Η Νότια Οσετία και η Αμπχαζία αποσπάστηκαν από τη Γεωργία ως απάντηση στην επιθετική πράξη του Σαακασβίλι, ο οποίος παρακινήθηκε από τον Σόρος και τις παγκοσμιοποιητικές δυνάμεις (κυρίως τον Μπερνάρ-Ανρί Λεβί). Υπό τον Πασινιάν, η Αρμενία προκάλεσε τη Ρωσία, ενώ το Μπακού, αντίθετα, ενήργησε επιδέξια και φιλικά - με αποτέλεσμα το Ναγκόρνο-Καραμπάχ να περάσει από τον αρμενικό στον αζερικό έλεγχο. Ενώ το Κίεβο είχε μια πολυεπίπεδη προσέγγιση, διατήρησε την Κριμαία, το Ντονμπάς, τη Χερσώνα και τη Ζαπορίζια. Ωστόσο, εφόσον τα εδάφη άρχισαν να αποσπώνται και η ρωσοφοβία κλιμακώθηκε σε έναν ολοκληρωτικό πόλεμο απέναντι στον ρωσικό κόσμο, η ύπαρξη της Ουκρανίας θα πάψει εντελώς.
Η Δύση δεν μπορεί να εγγυηθεί την εδαφική ακεραιότητα για κανέναν στην Ευρασία· όλες οι υποσχέσεις της αποτελούν μπλόφες. Ναι, η Δύση μπορεί ακόμη να προκαλέσει σημαντική ζημιά στη Ρωσία - ακόμη και με το κόστος της εξόντωσης ενός ολόκληρου κράτους (όπως στην τρέχουσα κατάσταση της Ουκρανίας).Ωστόσο, τι γίνεται με τη διατήρηση, την προστασία, την οικοδόμηση, τη δημιουργία και την οργάνωση; Αυτό δεν είναι το φόρτε τους.
Αλλά ας επιστρέψουμε στον Καύκασο.
Αν επιθυμούμε πραγματική ευρασιατική ολοκλήρωση, χρειαζόμαστε ένα συνεκτικό σχέδιο και όχι απλώς μια σειρά από αντιδραστικές - αν και μερικές φορές αποτελεσματικές - κινήσεις. Πρέπει να είμαστε προνοητικοί. Στην πραγματικότητα, η Δύση ποτέ δεν εννοεί πραγματικά τις υποσχέσεις που δίνει σε όσους γειτονεύουν με τη Ρωσία και βαδίζουν στο δρόμο της άμεσης γεωπολιτικής ρωσοφοβίας. Ανεξάρτητα από τις αυταπάτες τους, για τη Δύση αυτό είναι αρκετό για να πυροδοτήσει τη σύγκρουση, και αν, ως αποτέλεσμα, ένας σύμμαχος διαλύεται, κατακερματίζεται και εξαλείφεται, αυτό δεν τους ενοχλεί. Για τη Ρωσία, όμως σημαίνουν όλα αυτά σημαίνουν πολλά. Ακόμα και χωρίς την υπερφίαλη ρητορική της φιλίας των εθνών, είναι απλά η κοινή, ενοποιημένη γη μας. Και πρόκειται για λαούς που είναι ενωμένοι μαζί μας στην ιστορική τους μοίρα, όσο κι αν οι ελίτ τους, χρηματοδοτούμενες από τη Δύση, προσπαθούν να τους πείσουν για το αντίθετο.
Αν η Δύση επιθυμεί τώρα να ανοίξει ένα δεύτερο μέτωπο στο Νότιο Καύκασο, ιδίως υπό το φως της αποτυχίας της αντεπίθεσης της Ουκρανίας, θα το κάνει σχετικά εύκολα.
Ο Πασινιάν, που ηγείται μιας Αρμενίας που εξακολουθεί να είναι σύμμαχος με τη Ρωσία, βρίσκεται εξ ολοκλήρου υπό τον έλεγχο της Δύσης. Παρέδωσε το Καραμπάχ και δεν κούνησε ούτε το δαχτυλάκι του για να υπερασπιστεί τους Αρμενίους. Οδήγησε τη χώρα προς την καταστροφή, και η Δύση ήταν προφανώς έτοιμη και συνέβαλε ενεργά σε αυτό. Αλλά οι Πασινιάν έρχονται και φεύγουν, ενώ ο λαός παραμένει. Εμείς, οι Ρώσοι, θα ήμασταν ηθικά άνετοι αν βλέπαμε την Αρμενία να μετατρέπεται σε λουτρό αίματος, ακολουθώντας τα μονοπάτια της Λιβύης, του Ιράκ, της Συρίας και της Ουκρανίας;
Το να καθόμαστε και να περιμένουμε τους αφυπνισμένους Αρμενίους να συνειδητοποιήσουν από μόνοι τους ότι ένας τέτοιος ηγέτης είναι καταστροφικός για την Αρμενία είναι αντιπαραγωγικό. Φαίνεται ότι δεν ξυπνούν ποτέ, φωνάζοντας συνθήματα προετοιμασμένα από τον Σόρος έξω από την πρεσβεία μας και καίγοντας ρωσικά διαβατήρια. Αυτό είναι μόνο ένα - το πιο προφανές - πιθανό σημείο ανάφλεξης στον Καύκασο.
Πολλοί φοβούνται ότι η Τουρκία, θεωρώντας τον εαυτό της ως πλήρη συμμετέχοντα στη νίκη του Αζερμπαϊτζάν στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ, θα αρχίσει να υιοθετεί μια πιο ενεργή, μη φιλική προς τη Ρωσία στάση στον Νότιο Καύκασο. Συχνά, οι φόβοι αυτοί είναι υπερβολικοί, καθώς οι προτεραιότητες της Τουρκίας είναι η ενίσχυση και η διατήρηση της επιρροής της στην Ανατολική Μεσόγειο, στην περιοχή της πρώην Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Μόνο εκ των υστέρων, και κυρίως υπό την πίεση του ΝΑΤΟ και των ΗΠΑ, η Άγκυρα σχεδιάζει τις στρατηγικές της για τον Καύκασο ή την Τουρκική Ευρασία. Η Τουρκία δεν είναι άμεσος ανταγωνιστής της Ρωσίας, αλλά αν ο Νότιος Καύκασος αναφλεγεί, θα είναι κάθε χώρα για τον εαυτό της.
Ανεξάρτητα από αυτό, βρισκόμαστε σε μια δύσκολη κατάσταση στον Νότιο Καύκασο. Ουσιαστικά, η Δύση μπορεί να την πυροδοτήσει ανά πάσα στιγμή, αν αποφασίσει να ανοίξει ένα δεύτερο μέτωπο. Και το μόνο που θα μας έμενε θα ήταν να αντιδράσουμε. Ναι, μερικές φορές το κάνουμε αυτό αρκετά καλά - οι υπολογισμοί του εχθρού καταρρέουν και γυρίζουν μπούμερανγκ. Αλλά όχι πάντα.
Ως εκ τούτου, χωρίς να χάνουμε χρόνο, θα πρέπει να προχωρήσουμε σε έναν εμπεριστατωμένο και αποφασιστικό στρατηγικό σχεδιασμό: πώς οραματιζόμαστε τον Νότιο Καύκασο και πώς κάνουμε αυτό το όραμα πραγματικότητα; Επιπλέον, πρέπει να αποφασίσουμε επιτέλους τη στάση μας απέναντι σε ολόκληρο τον μετασοβιετικό χώρο. Αν θέλουμε να είναι φιλικός, συμμαχικός ή τουλάχιστον ουδέτερος, τότε πρέπει να λάβουμε μέτρα για να το διασφαλίσουμε. Δεν θα στραφεί ή θα διατηρήσει αυτή την κατάσταση από μόνος του με φυσικό τρόπο.
Ήρθε η ώρα η Ρωσία να περάσει στην επίθεση. Στην Ουκρανία, στον Νότιο Καύκασο, σε όλη την ευρασιατική έκταση. Χρειαζόμαστε επιθετικό ρεαλισμό. Σχέδια, ψυχρές και νηφάλιες αναλύσεις και αποτελεσματικές, στοχευμένες δράσεις.
Μετάφραση: Οικονόμου Δημήτριος