Een diepgeworteld netwerk van hegemonie en haar operatoren opereert vrij openlijk in onze samenleving.
Leiders in Rusland en China hebben directe kritiek op de hegemonie van het Westen. Er zij aan herinnerd dat Antonio Gramsci, die de moderne theorie van de hegemonie ontwikkelde, "hegemonie" niet zozeer opvatte als de directe politieke dictatuur van bepaalde landen over andere, als wel als het creëren van een netwerk dat vanuit het centrum van de hegemonie wordt gecontroleerd en alle samenlevingen doordringt, waarbij grenzen en beperkingen gemakkelijk worden omzeild. Dit netwerk wordt voornamelijk gecreëerd op het gebied van cultuur, wetenschap, onderwijs en informatie, d.w.z. dat de burgermaatschappij in de eerste plaats wordt overgenomen. De invoering van één enkel economisch model (kapitalisme) in door de hegemonie gecontroleerde samenlevingen is ook een essentieel element van de hegemonie, maar het belangrijkste is de verovering van de culturele code en het onderwijs.

De afgelopen 30 jaar is de hegemonie in deze zin alleen maar toegenomen in Rusland. En het is niet alleen een kwestie van importafhankelijkheid. Het liberalisme is erin geslaagd de mentaliteit van de Russen vrijwel volledig onder controle te krijgen - via onderwijs, cultuur, wetenschap en sociale netwerken. En het is veelzeggend dat deze hegemonie werd versterkt, zelfs toen het beleid van Poetin steeds soevereiner werd. De dominantie van de liberalen in de cultuur vormde een tegenwicht voor de groei van de soevereiniteit in de politiek. De autoriteiten merkten dit vooralsnog niet op. En zo werden alle voorwaarden geschapen voor de verspreiding en verankering van de hegemonie.

Een treffend voorbeeld. Al 23 jaar wordt het land geregeerd door een leider die openlijk en consequent realistisch is in Internationale Betrekkingen (IR). Dit is in geen enkel MGIMO leerboek terug te vinden, dat nog steeds gedomineerd wordt door het liberale paradigma in MoD. Pogingen - zelfs de meest voorzichtige - om deze stand van zaken te veranderen worden onmiddellijk op de hardst mogelijke manier aangepakt.

Een diepgeworteld netwerk van hegemonie en zijn exploitanten opereert vrij openlijk in onze samenleving. Zij spelen het lange spel en rekenen erop dat er op een dag een politieke koerswijziging komt, en dan zal een door hen opgeleid maatschappelijk middenveld, dat zich richt op westerse codes en beginselen, zich ook in de politiek manifesteren.

Ook in China bestaat een dergelijk gevaar, maar een toegewijde (numeriek enorme) groep referenten van het Centraal Comité van de CPC is onvermoeibaar bezig dit gevaar te neutraliseren. In ons land besteedt vrijwel niemand er aandacht aan. En dit is een zaak voor de Veiligheidsraad en de politieke leiding in het algemeen.

Hegemonie is niet alleen een extern, maar ook een intern concept. Dat is volgens Gramsci haar kracht. En politieke soevereiniteit alleen is niet voldoende om zich ertegen te verzetten. Wat nodig is, is een duidelijk alternatief ideologisch model, dat wil zeggen een tegen-hegemonie.

Vertaling door Robert Steuckers