The Fourth Political Theory

beyond left and right but against the center

अलेक्जेन्डर दुगिनका अनुसार, अहिले भारतलाई घेरे र भैरहेका रङीन क्रान्तिहरूभित्र एउटा लुकेको भू–राजनीतिक रणनीतिको रहस्यको संकेत गर्दछन्।

अलेक्जेन्डर दुगिनले यस लेखमा उल्लेख गरेका छन् कि भ्लादिमिर पुटिन, सी जिनपिङ र नरेन्द्र मोदी प्राचीन सभ्यतागत राज्यहरूका प्रतिनिधि हुन्। यीनीहरुले अहिले आफ्ना मौलिक मूल्य प्रणालीहरूभित्र रहेर आफ्नो सार्वभौमिकता स्थापित गरिरहेका छन्।

अलेक्जेन्डर दुगिनको तर्क अनुसार विश्व अहिले सभ्यतामूलक अधिनायकवादको युगमा प्रवेश गर्दैछ। जहाँ ट्रम्प स्वतन्त्र शासकका रूपमा उदाउँदै छन्। यहाँ  उनले उदारवादी "कमिस्सारियल डीप स्टेट" लाई ढाल्ने र अलौकिक (illiberal) मागा (MAGA)  व्यवस्थाको मार्ग प्रशस्त गर्ने प्रयास गरिरहेका छन्।

कोन्स्तान्तिन मालोफेभको दृष्टिकोणमा रुसी साम्राज्यलाई रुसको एक पवित्र भाग्यको दृष्टिमा प्रस्तुत गरेका छन। जस्तो कि तेस्रो रोमले दैवीक अधिकार, सांस्कृतिक महानता र दुष्ट शक्तिहरूलाई रोक्ने पात्रको रूपमा 'कतेखोन' लाई प्रतिनिधित्व गर्दछ। त्यसरी नै रुसी साम्राज्यको ब्याख्या गरेका छन्।

दुगिनको तर्क अनुसार, 'मेक अमेरिका ग्रेट अगेन' (MAGA) आन्दोलन डिप स्टेट विरुद्ध उभिएको वास्तविक तेस्रो शक्ति हो, तर अहिले यसको एकता भंग गरि  रिपब्लिकन पार्टी भित्रको नव–संरक्षणवादी केन्द्रद्वारा कमजोर पारिएको छ। दुवै पक्षको दबाबबीच रहेका ट्रम्पले, सम्भवतः अलास्का वार्तालाई संप्रभुता पुनःस्थापना गर्ने र आफ्नो आधारभूत समर्थकसँग पुनःसम्पर्क स्थापित गर्ने अन्तिम अवसरका रूपमा प्रयोग गर्न सक्छन्।

अमेरिका पार्टीले वैश्वीकतावादी प्रभुत्वको गतिरोध तोड्नका लागि दक्षिणपन्थी परम्परा र बाँमपन्थी न्यायबीच एकता ल्याउनै पर्छ।

अलेक्जेन्डर दुगिनले यश लेखमा युरोपेली संघको सैन्यवादी प्रवृत्तिउन्मुख प्रस्थान गतिविधिलाई उजागर गरेका छन्। जुन अब प्याक्स अमेरिकालाई प्रतिस्थापन गरी आक्रामक रूपमा प्याक्स युरोपियाका रूपमा स्थापित हुन खोज्दैछ। तर यिनिहरु आफ्नै विघटनशील व्यवस्था जोगाउनलाई  युद्ध लड्न तत्पर देखिन्छन्।

पिटर थिएलले खुल्ला रूपमा पहिलो पटक उदार विश्ववादलाई प्रतिद्वन्द्वीको (एंटिक्राइस्ट) रूपमा वर्णन गरेका छन्।

ट्रम्पले व्यक्तिगत रूपमा ओवेन्सलाई फ्रान्सका राष्ट्रपति म्याक्रोँसँग युक्रेन शान्ति वार्तामा सहकार्य सुनिश्चित गर्नका लागि अनुसन्धान रोक्न आग्रह गरे।

तेस्रो विश्वयुद्ध समाप्त भइसकेको छ वा अझै जारी छ, आज हामीले सामना गरिरहेको विरोधाभास यही हो। विरोधाभासी सूचनाहरूको बाढीका कारण मध्यपूर्वमा युद्धविरामको अवस्था अत्यन्त अस्पष्ट रहँदै आएको छ। एकातर्फ, डोनाल्ड ट्रम्पले युद्धरत पक्षहरूबीच सहमति भएको घोषणा गर्दै तेस्रो विश्वयुद्ध टरेकोमा मानवजातिलाई बधाई दिएका थिए। यो घोषणा अमेरिकाले सार्वभौम इरानका आणविक केन्द्रहरूमा आक्रमण गरेपछि गरिएको थियो। यो ट्रम्पको स्वभाविक अप्रत्याशितताको एक स्पष्ट उदाहरण हो।

संयुक्त राज्य अमेरिकाले इरानका आणविक केन्द्रहरूमा (विशेष गरी फोर्डो परिसरस्थित युरेनियम समृद्धिकरण स्थलमा) गरिएका बम आक्रमणहरूले तेस्रो विश्वयुद्धको सुरुवातको संकेत गरेका छन्। 

अलेक्जेन्डर दुगिनले ट्रम्पको आवेगलाई यसरी व्याख्या गर्छन्: ट्रम्प एकातिर विश्वव्यापी सत्तावादीहरू (वैश्वीकृतावादी हक्स) र अर्कोतिर आफ्नै अन्तर्ज्ञानबीच फसेर युक्रेनलाई मुक्त गर्ने रूसको पवित्र दायित्वको महत्त्वलाई बुझेता पनि उनी त्यसको विरुद्धमा नै उभिरहेका छन्।

२८ मेका दिनमा रुसका एक विशिष्ट चिन्तक तथा वैज्ञानिकको १३०औँ जन्म वार्षिकोत्सवको स्मरण गरिन्छ।

अब अमेरिका सामु एउटा यस्तो क्षण आउनेछ, जहाँ या त अमेरिकाको समृद्धि, सुरक्षा, महानता र स्वतन्त्रता छनोट गर्नुपर्नेछ वा उदार प्रजातन्त्र, विश्वव्यापीकरण र 'डीप स्टेट'.......

पुटिन र ट्रम्पबीचको प्रत्येक टेलिफोन संवाद विश्वको नयाँ विश्वव्यवस्थाको स्पष्टताको दिशाका लागि एक अति महत्वपूर्ण कदम हो। तर, युक्रेनसम्बन्धी मुद्दा स्वाभाविक रुपमा न त हिजोको टेलिफोन वार्ताबाट समाधान हुन्छ, न त भविष्यमा हाम्रा राष्ट्रपतिहरूबीच सम्भावित भेटघाटहरूले सजिलैसँग समाधान गर्न सकिन्छ। यो सम्पूर्ण चित्रमा एक अति आवश्यक तत्वको अभाव छ,  त्यो हो हाम्रो सैन्य वर्चस्व।

भारत र पाकिस्तानबीचको आक्रमण र प्रतिआक्रमणको क्रम विवादित क्षेत्र कश्मीरको सीमा नाघेर अघि बढ्यो।

अलेक्जेन्डर दुगिनले रोमानियाको राष्ट्रपति निर्वाचनको पहिलो चरणको विश्लेषण गर्दै जर्ज सिमिओनको विजयलाई युरोपमा बढ्दो रुढीवादी लहरको अर्को चिंगारी र राष्ट्रमा प्राचीन रूढीवादी (अर्थोडक्स) पुनर्जागरणको संकेतका रूपमा व्याख्या गरेका छन्।

मार्टिन हाइडेगर अत्यन्तै आधारभूत विचारक हुन्। दर्शनको इतिहासमा  उनी  यस्ता व्यक्तित्वहरूमा पर्दछन्, जसलाई उपेक्षा गर्न असम्भव छ। धेरै कुरा छुटाउन सकिन्छ, वैकल्पिक मान्न सकिन्छ, तर उनको चिन्तनलाई अश्वीकार गर्न सकिदैन ...

अलेक्जेन्डर दुगिनको मतानुसार, सोभियत संघ र साम्राज्यको पतनपछि पनि यस क्षेत्रमा फेरि एउटा साझा सभ्यतागत गठबन्धनको पुनर्स्थापना अपरिहार्य छ।

सर्गेई लाभरोभले अन्ततः त्यो कुरा स्वीकार गरेका छन्, जुन विषयमा म लगायत धेरै विद्वानहरूले वर्षौंदेखि लेख्दै आएकाथियौं  कि रूसमा सन् १९९० को दशकबाट बाँकी रहेको एक किसिमको कुलीनतन्त्र अझै पनि सक्रिय छ। जसले राष्ट्रप्रमुखको सार्वभौमिकतालाई सुदृढ गर्ने दृष्टिकोणसँग सहमति राख्दैन। यी अधिकारीहरूले रूसलाई फेरि एकपटक विश्वव्यापी संरचनाको हिस्सा बनाउने स्वप्न देखिरहेका छन्। तर त्यो विश्व अब बाँकी रहेन। यो उनीहरूको मानसिक पीडा मात्र हो। यसैले उनीहरूले पूर्णतः विनाशकारी दृष्टिकोण अख्तियार गर्छन् र हरेक क्षेत्रमा सार्वभौमिकताको प्रक्रियामा बाधा पुर्याउँछन्।

९ अप्रिलमा होन्डुरसले ल्याटिन अमेरिकी तथा क्यारिबियन राष्ट्रहरूको समुदाय (CELAC) को नवौं शिखर सम्मेलनको आयोजना गर्‍यो। जसका ३३ वटा सदस्य राष्ट्रहरूमध्ये ३० राष्ट्र सहभागी भए। समग्रमा, क्षेत्रीय एकता र समृद्धिका लागि राजनीतिक सङ्घर्षको आयोजनासँगै समूहको सुदृढीकरण गर्ने  सम्बन्धी सरकारहरूबीच एक सहमति कायम भएको थियो। सम्मेलनको अन्त्यतिर, जब अर्जेन्टिना र प्याराग्वेका प्रतिनिधिहरूले सार्वजनिक घोषणाप्रति असहमति जनाए, तब, त्यहा एक तनावपूर्ण स्थिति देखिएको थियो। होन्डुरसकी राष्ट्रपति जिओमारा क्यास्ट्रोले उक्त घोषणालाई “पर्याप्त सहमति”मा स्वीकृत भएको भनेर प्रस्तुत गरेकी थिइन्। जसको कारण सो स्थिती देखा परेको हो। 

"एउटा सभ्यता कूल गार्हस्थ्य उत्पादन (GDP) का तथ्याङ्कहरू वा सौम्य शक्ति (soft power) का नाराहरूले निर्माण हुने होइन, यो त आत्मा, स्मृति र दार्शनिक दिशाबाट निर्मित हुन्छ।"

हाल अमेरिकामा ट्रान्सजेन्डरहरू (चाहे वृद्ध होऊन् वा साना बच्चा) को सामाजिक स्थिति निकै तीव्र रूपमा परिवर्तन भएको छ। केही समयअघि ओबामा र बाइडेनको पालामा उनीहरूलाई अग्रगामी सामाजिक कार्यकर्ता, मानव सभ्यताका आदर्श प्रतिनिधि र सबैको प्रेरणास्रोतका रूपमा हेरिन्थ्यो। 

ट्रम्पले विस्तारै महसुस गर्न थालेका छन् कि युक्रेनी समस्याको समाधान गर्न र रुस-युक्रेन द्वन्द्व अन्त्य गर्ने उनको विचार समसामयिक रयथार्थपरक छैन। उनको पहिलो मोडेल प्रभावकारी भएन साथै  उनले जुन कडा सर्तहरू प्रस्ताव गरेकाछन्, ती न त रुसका लागि, न युक्रेनका लागि, न नै युरोपेली संघका लागि स्वीकार्य छन्।

अमेरिका र इरानबीचको द्वन्द्व चर्कँदै गएको तथ्य झन्-झन् स्पष्ट हुँदैगइरहेको छ। ट्रम्पले अमेरिकी परराष्ट्र नीतिका प्राथमिकताहरू परिवर्तन गरिरहेका छन्। अघिल्लो बाइडेन प्रशासनको  वैश्वीकतावादी विचारधाराका समर्थकहरूका लागि प्राथमिकता युक्रेनमा रुससँगको युद्ध थियो। तर ट्रम्पका लागि इजरायलको महत्व अझ बढी छ। जसका कारण इजरायल र इरानबीचको द्वन्द्व केन्द्रमा आएको छ। अमेरिका क्रमशः यो युद्धमा तानिँदै गएको छ। जसले गर्दा वाशिंगटन र तेहरानबीचको तनाव तीव्र हुँदै गएको छ।